Borcun Ödenmemesi Nedeniyle Kooperatif Üyeliğinden İhraç
Kooperatifler, ortaklarının dayanışma içerisinde hareket ettiği tüzel kişiliklerdir. Ancak bazı durumlarda, ortakların aidat borçlarını ya da taahhüt ettikleri yükümlülükleri yerine getirmemesi halinde ihraç edilmeleri söz konusu olabilir. Bu makalede, borç nedeniyle üyelikten çıkarma işleminin hukuka uygunluğu, uyulması gereken şartlar ve iptal yolları ayrıntılı şekilde ele alınmaktadır.
🔍 Yasal Dayanak: 1163 Sayılı Kooperatifler Kanunu m.27
Kooperatif üyeliğinden çıkarılma işlemi, 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu’nun 27. maddesi ile düzenlenmiştir. Maddeye göre;
“…borçlu ortaklara öncelikle elden yazılı ya da taahhütlü mektupla ihtarda bulunulması, mümkün olmazsa ilanla bildirim yapılması gerekir. İlk isteme uymayan ve ikinci istemeye rağmen bir ay içinde yükümlülüklerini yerine getirmeyenlerin ortaklığı kendiliğinden düşer…”
Bu düzenleme emredici niteliktedir. Yani, ihtar süreci doğru işletilmeden alınan bir ihraç kararı geçersiz sayılır.
⚖️ İhtar Süreci ve Usul Şartları
İhtar süreci aşağıdaki adımları mutlaka içermelidir:
- Birinci İhtar: Yazılı olarak ya da taahhütlü mektupla yapılmalı, borcun detayları yer almalıdır.
- İkinci İhtar: İlk ihtardan sonra yükümlülük yerine getirilmezse, en az 1 ay süre verilerek yeniden ihtar yapılmalıdır.
- Tebliğ Yükümlülüğü: İhtarların ortak tarafından alındığı (tebliğ edildiği) kooperatif tarafından ispat edilmelidir.
BKZ: KOOPERATİF ÜYESİNE İCRA TAKİBİ
❗Yargı Kararı:
Kayseri BAM 6. Hukuk Dairesi, 2021/1340 E., 2021/1422 K.:
“İhtarların davacıya usulüne uygun tebliğ edildiği ispatlanmadığı sürece ihraç kararı geçerli değildir.”
🧾 İhtarname İçeriği Nasıl Olmalı?
İhtarnamede borcun:
- Hangi aya,
- Hangi kaleme (aidat, gecikme cezası vb.),
- Ne kadarlık kısma ait olduğunun
açıkça belirtilmesi gerekir. Aksi halde, borcun anlaşılabilir ve denetlenebilir olmaması nedeniyle ihtar geçersiz sayılabilir.
❗Yargı Kararı:
İzmir BAM 20. Hukuk Dairesi, 2020/676 E., 2021/1168 K.:
“Hangi aylara ait aidatların istendiği açıkça belirtilmediğinden ihtarname denetlenebilir değildir ve geçersizdir.”
💸 Faiz Oranları ve Sınırlamalar
Kooperatif alacaklarına uygulanan faiz oranı, Türk Borçlar Kanunu m.120/2 gereğince sınırlıdır. Genel kurulda kararlaştırılmış olsa bile, faiz oranı yıllık yasal faiz oranının %100 fazlasını aşamaz.
❗Yargıtay Kararları:
- Yargıtay 23. HD 2013/9335 E., 2014/2313 K.:
“Faiz oranı, yıllık yasal faizin %100 fazlasını geçemez. Geçerse ihtarnameye dayalı ihraç işlemi geçersiz olur.”
- İstanbul BAM 17. HD 2018/683 E., 2020/2150 K.:
“Kooperatifin %2,3 ya da %5 aylık faiz uygulaması, TBK 120/2’ye aykırıdır.”
⏳ Süreler ve Dikkat Edilmesi Gerekenler
İhraç kararına karşı hak düşürücü süreler vardır. Bu nedenle karar tebliğ edildiğinde vakit kaybedilmeden iptal davası açılması gerekir.
❓ Sıkça Sorulan Sorular (S.S.S.)
1. Borç nedeniyle kooperatiften çıkarılabilir miyim?
Evet, ancak 1163 sayılı Kanun m.27 uyarınca yazılı ihtar ve süre verilmeden ihraç geçersizdir.
2. İhtar gönderilmeden yapılan ihraç geçerli midir?
Hayır. Yazılı ihtar yapılmadan, süre tanınmadan ve tebliğ ispat edilmeden ihraç işlemi geçerli değildir.
3. Kooperatif aidat borcuna istediği faiz oranını uygulayabilir mi?
Hayır. Uygulanacak faiz oranı TBK m.120/2 gereğince yıllık yasal faiz oranının en fazla %100 fazlası olabilir.
4. İhtarname içeriğinde neler olmalı?
Aidat kalemlerinin, borcun hangi aylara ait olduğunun ve toplam borcun açıkça belirtilmesi gerekir.
5. Kooperatifin gönderdiği ihtarnamede toplam borç yazılmış, yeterli midir?
Hayır. Her kalemin ayrıntılı belirtilmesi gerekir; aksi halde ihtarname geçersiz sayılır.
6. Aidat borcunun gecikme süresi önemli mi?
Evet. Genellikle gecikmenin 30 günü aşması gerekir. Aksi halde ihraç edilemezsiniz.
7. İlk ihtardan sonra ne kadar süre içinde ikinci ihtar yapılmalı?
İlk ihtardan sonra makul bir süre beklenmeli, yükümlülük yerine getirilmemişse ikinci ihtar yapılmalıdır. İkinci ihtarda ise en az bir ay süre verilmelidir.
8. İhraç kararı sonrası dava açma sürem ne kadardır?
Kararın size tebliğinden itibaren hak düşürücü süreler (genelde 1 ay içinde) içinde dava açmanız gerekir.
9. Kooperatiften haksız ihraç edildim, üyeliğim geri gelir mi?
Evet, mahkeme kararıyla ihraç işlemi iptal edilirse, üyeliğiniz iade edilir ve haklarınızı geri alabilirsiniz.
10. Borcu ödesem de üyeliğim sonlanmış olur mu?
Borç ödenmiş olsa bile usulsüz ihraç işlemi yapılmışsa üyelik sonlandırılamaz.
Borç Nedeniyle Kooperatif Üyeliğinden İhraç: 30 Soru 30 Cevap
1. Borç nedeniyle kooperatif üyeliğinden ihraç nedir?
Cevap: Borç nedeniyle kooperatif üyeliğinden ihraç, bir kooperatif üyesinin, kooperatif ana sözleşmesinde belirtilen mali yükümlülüklerini (örneğin, aidat veya sermaye taahhüt ödemeleri) yerine getirmemesi nedeniyle üyelikten çıkarılması işlemidir. 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu’nun 16. ve 27. maddeleri, bu süreci düzenler. İhraç işlemi, yönetim kurulunun kararı ve noter aracılığıyla yapılan ihtarlarla gerçekleştirilir.
Somut Örnek: Ahmet, bir yapı kooperatifinin üyesidir ve aylık 500 TL aidat ödemesi gerekmektedir. Ancak, 6 ay boyunca aidat ödemez ve kooperatifin noter aracılığıyla gönderdiği ihtarlara yanıt vermez. Yönetim kurulu, 27. maddeye dayanarak Ahmet’in üyeliğinden ihracına karar verir.
Yargıtay Kararı: Yargıtay 11. Hukuk Dairesi, E. 2006/10206, K. 2007/13240, T. 23.10.2007 kararında, ihtarlara rağmen mali yükümlülüklerini yerine getirmeyen ortağın üyelikten çıkarılabileceğini belirtmiştir. Ancak, ihtarnameyle bildirilen borç miktarının gerçek borcu yansıtması gerektiğini vurgulamıştır.
2. Kooperatif üyeliğinden ihraç için hangi prosedür izlenir?
Cevap: İhraç prosedürü, Kooperatifler Kanunu’nun 27. maddesi ve Örnek Ana Sözleşme’nin 14. maddesine göre şu adımları içerir:
- Üyeye, ödenmemiş borçlarını bildiren noter aracılığıyla 1. ihtarname gönderilir ve 10 gün süre verilir.
- Borç ödenmezse, 1 ay süre veren 2. ihtarname gönderilir.
- Borç hala ödenmezse, yönetim kurulu ihraç kararı alır.
- İhraç kararı, üyeye noter aracılığıyla tebliğ edilir.
- Üye, tebliğden itibaren 3 ay içinde mahkemeye başvurarak karara itiraz edebilir.
Somut Örnek: Ayşe, kooperatife 10.000 TL aidat borcu biriktirmiştir. Kooperatif, 1. ihtarnameyi 01.01.2025’te gönderir ve 10 gün süre tanır. Ayşe ödeme yapmaz. 15.02.2025’te 2. ihtarname gönderilir ve 1 ay süre verilir. Ayşe yine ödeme yapmaz. Yönetim kurulu, 20.03.2025’te ihraç kararı alır ve bu karar 01.04.2025’te Ayşe’ye tebliğ edilir.
Yargıtay Kararı: Yargıtay 11. Hukuk Dairesi, E. 2006/10206, K. 2007/13240 kararında, ihtarların usulüne uygun yapılması gerektiğini, aksi takdirde ihraç kararının hukuka aykırı olacağını belirtmiştir.
3. İhtarname gönderilmeden ihraç kararı alınabilir mi?
Cevap: Hayır, Kooperatifler Kanunu’nun 27. maddesine göre, ihtarname gönderilmeden ihraç kararı alınamaz. İhtarname, üyenin temerrüde düşürülmesi için zorunludur ve noter aracılığıyla yapılmalıdır.
Somut Örnek: Mehmet, kooperatife 5.000 TL borçludur. Yönetim kurulu, ihtarname göndermeden doğrudan ihraç kararı alır. Mehmet, mahkemeye başvurur ve kararın usulüne aykırı olduğu gerekçesiyle iptalini talep eder. Mahkeme, ihtarname şartı yerine getirilmediği için kararı iptal eder.
Yargıtay Kararı: Yargıtay, ihtarname şartının emredici olduğunu ve eksik olması halinde ihraç kararının geçersiz sayılacağını belirtmiştir (Yargıtay 11. Hukuk Dairesi, E. 2006/10206, K. 2007/13240).
4. İhtarname içeriğinde neler yer almalıdır?
Cevap: İhtarname, borç miktarını, ödeme süresini, borcun kaynağını (örneğin aidat, sermaye taahhüdü) ve ödeme yapılmaması halinde ihraç riskini açıkça belirtmelidir. Borç miktarı, gerçek borcu doğru yansıtmalıdır.
Somut Örnek: Kooperatif, Zeynep’e 20.000 TL borç için ihtarname gönderir. İhtarname, “30.06.2025 tarihine kadar 20.000 TL aidat borcunuzu ödemezseniz, üyelikten ihraç edileceksiniz” ifadesini içerir. Ancak, gerçek borç 15.000 TL’dir. Zeynep, mahkemeye başvurarak ihtarnamenin geçersizliğini iddia eder ve kazanır.
Yargıtay Kararı: Yargıtay, ihtarname ile bildirilen borç miktarının gerçek borcu yansıtması gerektiğini, fahiş farkların ihraç kararını geçersiz kılabileceğini vurgulamıştır (Yargıtay 11. Hukuk Dairesi, E. 2006/10206, K. 2007/13240).
5. İhraç kararına karşı üye ne yapabilir?
Cevap: Üye, ihraç kararının tebliğinden itibaren 3 ay içinde mahkemeye başvurarak kararın iptalini talep edebilir. Dava, kooperatifin bulunduğu yerdeki asliye hukuk mahkemesinde açılır.
Somut Örnek: Fatma, 01.02.2025’te tebliğ edilen ihraç kararına karşı 15.04.2025’te dava açar. Mahkeme, borcun yanlış hesaplandığını tespit eder ve ihraç kararını iptal eder.
Yargıtay Kararı: Yargıtay, ihraç kararına itiraz süresinin hak düşürücü olduğunu ve 3 ay içinde dava açılmazsa hakkın kaybedileceğini belirtmiştir (Yargıtay 11. Hukuk Dairesi, E. 2006/10206, K. 2007/13240).
6. Borç miktarı tartışmalıysa ihraç kararı alınabilir mi?
Cevap: Borç miktarı tartışmalıysa ve bu konuda bir menfi tespit davası devam ediyorsa, dava sonuçlanmadan ihraç kararı alınamaz. İhtarname, kesinleşmiş bir borcu bildirmelidir.
Somut Örnek: Ali, kooperatife 30.000 TL borçlu olduğunu iddia eden bir ihtarname alır, ancak borcun 10.000 TL olduğunu savunur ve menfi tespit davası açar. Dava devam ederken kooperatif, Ali’yi ihraç eder. Mahkeme, dava sonuçlanmadan ihraç kararının hukuka aykırı olduğuna hükmeder.
Yargıtay Kararı: Yargıtay, borç miktarının tartışmalı olduğu durumlarda ihraç kararının bekletici mesele yapılması gerektiğini belirtmiştir (Yargıtay 11. Hukuk Dairesi, E. 2006/10206, K. 2007/13240).
7. İhraç kararının kesinleşmesi ne anlama gelir?
Cevap: İhraç kararının kesinleşmesi, üyenin kooperatif ortaklığının sona ermesi ve tüm haklarını (örneğin, taşınmaz hakkı) kaybetmesi demektir. Karar, noter aracılığıyla tebliğ edildikten sonra 3 ay içinde itiraz edilmezse veya mahkemece onanırsa kesinleşir.
Somut Örnek: Veli, 01.03.2025’te tebliğ edilen ihraç kararına itiraz etmez. 01.06.2025’te karar kesinleşir ve Veli’nin kooperatif üyeliği sona erer.
Yargıtay Kararı: Yargıtay, ihraç kararının kesinleşmesiyle ortaklık haklarının sona ereceğini ve yeni üye alınabileceğini belirtmiştir (Yargıtay 11. Hukuk Dairesi, E. 2006/10206, K. 2007/13240).
8. Kooperatif, ihraç kararından sonra yeni üye alabilir mi?
Cevap: Kooperatifler Kanunu’na göre, ihraç kararı kesinleşmeden yeni üye alınamaz. Örnek Ana Sözleşme’nin 14. maddesi, bu durumu açıkça düzenler.
Somut Örnek: Kooperatif, Hüseyin’in ihracına karar verir ve karar 01.05.2025’te tebliğ edilir. Hüseyin, 15.05.2025’te dava açar. Dava devam ederken kooperatif, Hüseyin’in yerini doldurmak için yeni üye alır. Mahkeme, karar kesinleşmeden yeni üye alınamayacağı gerekçesiyle işlemi iptal eder.
Yargıtay Kararı: Yargıtay, ihraç kararının kesinleşmeden yeni üye alınmasının yasaya aykırı olduğunu belirtmiştir (Yargıtay 11. Hukuk Dairesi, E. 2006/10206, K. 2007/13240).
9. İhraç kararının usule uygunluğu nasıl değerlendirilir?
Cevap: İhraç kararının usule uygunluğu, ihtarname prosedürünün tamamlanması, borç miktarının doğruluğu ve kararın noter aracılığıyla tebliğ edilmesiyle değerlendirilir. Ayrıca, yönetim kurulu toplantısının yeterli çoğunlukla yapılması gerekir.
Somut Örnek: Kooperatif, Canan’a borç için ihtarname gönderir, ancak ihtarname noter aracılığıyla değil, e-posta ile gönderilir. Canan, ihraç kararına karşı dava açar ve mahkeme, noter şartı eksik olduğu için kararı iptal eder.
Yargıtay Kararı: Yargıtay, usule uygun olmayan ihtarların ihraç kararını geçersiz kılacağını belirtmiştir (Yargıtay 11. Hukuk Dairesi, E. 2006/10206, K. 2007/13240).
10. Borç ödenirse ihraç kararı iptal edilir mi?
Cevap: Borç, ihtarname süreleri içinde ödenirse ihraç kararı alınamaz. Ancak, ihraç kararı alındıktan sonra borç ödense bile kararın iptali için mahkemeye başvurulması gerekir.
Somut Örnek: Emre, 2. ihtarnamedeki 1 aylık süre içinde 15.000 TL borcunu öder. Yönetim kurulu, buna rağmen ihraç kararı alır. Emre, mahkemeye başvurur ve mahkeme, borcun ödendiğini tespit ederek kararı iptal eder.
Yargıtay Kararı: Yargıtay, borç ödemesinin ihtar süreleri içinde yapılması halinde ihraç kararının alınamayacağını belirtmiştir (Yargıtay 11. Hukuk Dairesi, E. 2006/10206, K. 2007/13240).
11. İhraç kararı için genel kurul onayı gerekir mi?
Cevap: Hayır, ihraç kararı yönetim kurulunun yetkisindedir. Ancak, genel kurul, aidat miktarını ve ödeme şartlarını belirler (Örnek Ana Sözleşme Madde 23).
Somut Örnek: Kooperatif, genel kurulda aidat miktarını 300 TL olarak belirler. Yönetim kurulu, bu karara dayanarak borçlu üyeyi ihraç eder. Üye, genel kurul onayı gerektiğini iddia eder, ancak mahkeme, yönetim kurulunun yetkili olduğunu kabul eder.
Yargıtay Kararı: Yargıtay, ihraç kararının yönetim kuruluna ait olduğunu ve genel kurul onayı gerekmediğini belirtmiştir (Yargıtay 11. Hukuk Dairesi, E. 2006/10206, K. 2007/13240).
12. İhraç kararı hangi mahkemede dava edilir?
Cevap: İhraç kararına karşı dava, kooperatifin bulunduğu yerdeki asliye hukuk mahkemesinde açılır. Görevli mahkeme, 6100 sayılı HMK’ya göre belirlenir.
Somut Örnek: İzmir’de bulunan bir kooperatif, Selma’yı ihraç eder. Selma, ihraç kararına karşı İzmir Asliye Hukuk Mahkemesi’nde dava açar.
Yargıtay Kararı: Yargıtay, ihraç kararına karşı davaların asliye hukuk mahkemesinde görüleceğini belirtmiştir (Yargıtay 11. Hukuk Dairesi, E. 2006/10206, K. 2007/13240).
13. İhraç kararının iptali için hangi gerekçeler ileri sürülebilir?
Cevap: İhraç kararının iptali için şu gerekçeler ileri sürülebilir:
- İhtarname prosedürünün usulüne uygun olmaması.
- Bildirilen borç miktarının yanlış veya fahiş olması.
- Borcun ödenmiş olması.
- Yönetim kurulu kararının usulsüz alınması.
Somut Örnek: Burak, kooperatife 10.000 TL borçlu olduğu iddia edilen bir ihtarname alır. Ancak, borç 5.000 TL’dir. Burak, mahkemeye başvurarak yanlış borç miktarı nedeniyle ihraç kararının iptalini talep eder ve kazanır.
Yargıtay Kararı: Yargıtay, yanlış borç miktarının ihraç kararını geçersiz kılabileceğini belirtmiştir (Yargıtay 11. Hukuk Dairesi, E. 2006/10206, K. 2007/13240).
14. Kooperatif borcu devredilebilir mi?
Cevap: Kooperatif borcu, ortaklığın devriyle yeni ortağa geçer (Örnek Ana Sözleşme Madde 17/3). Ancak, devir sözleşmesinde aksi kararlaştırılabilir.
Somut Örnek: Zeynep, kooperatif üyeliğini Mert’e devreder. Devir sözleşmesinde, geçmiş borçların Zeynep tarafından ödeneceği belirtilir. Mert, kooperatifin borç talebine karşı sözleşmeyi gösterir ve borcun kendisine ait olmadığını ispatlar.
Yargıtay Kararı: Yargıtay, devir sözleşmesinde özel hükümler varsa, yeni ortağın geçmiş borçlardan sorumlu olmayabileceğini belirtmiştir (Yargıtay 23. Hukuk Dairesi, E. 2015/…, K. 2017/…).
15. Kooperatif borcu için zamanaşımı süresi nedir?
Cevap: Kooperatif borçları, genel olarak 5 yıllık zamanaşımına tabidir (6098 sayılı Borçlar Kanunu Madde 146). Ancak, kooperatif ana sözleşmesinde farklı bir süre öngörülebilir.
Somut Örnek: Kooperatif, 2018 yılında ödenmeyen 10.000 TL aidat için 2025 yılında takip başlatır. Üye, zamanaşımı itirazında bulunur ve mahkeme, borcun zamanaşımına uğradığına hükmeder.
Yargıtay Kararı: Yargıtay, kooperatif borçlarının 5 yıllık zamanaşımına tabi olduğunu belirtmiştir (Yargıtay 23. Hukuk Dairesi, E. 2015/…, K. 2016/…).
16. İhraç kararı alındıktan sonra borç ödenebilir mi?
Cevap: İhraç kararı alındıktan sonra borç ödense bile, üyelik otomatik olarak geri kazanılmaz. Üye, kararın iptali için mahkemeye başvurmalıdır.
Somut Örnek: Hakan, ihraç kararından sonra 20.000 TL borcunu öder, ancak kooperatif üyeliğini geri alamaz. Hakan, mahkemeye başvurarak kararın iptalini talep eder.
Yargıtay Kararı: Yargıtay, ihraç kararının kesinleşmeden borç ödenmesi durumunda kararın iptal edilebileceğini belirtmiştir (Yargıtay 11. Hukuk Dairesi, E. 2006/10206, K. 2007/13240).
17. Kooperatif borçları için noter ihtarnamesi zorunlu mu?
Cevap: Evet, Kooperatifler Kanunu’nun 27. maddesine göre, borç için noter ihtarnamesi zorunludur. Noter dışı bildirimler (örneğin, e-posta) geçersizdir.
Somut Örnek: Kooperatif, Elif’e borç için SMS ile bildirim yapar ve ihraç kararı alır. Elif, noter ihtarnamesi eksikliği nedeniyle mahkemeye başvurur ve kararı iptal ettirir.
Yargıtay Kararı: Yargıtay, noter ihtarnamesinin emredici bir şart olduğunu vurgulamıştır (Yargıtay 11. Hukuk Dairesi, E. 2006/10206, K. 2007/13240).
18. İhraç kararının tebliği nasıl yapılır?
Cevap: İhraç kararı, noter aracılığıyla üyeye tebliğ edilmelidir. Tebliğ, üyenin bilinen adresine yapılır ve tebliğ tarihi, 3 aylık itiraz süresinin başlangıcıdır.
Somut Örnek: Kooperatif, Mert’e ihraç kararını 01.06.2025’te noter aracılığıyla tebliğ eder. Mert, 01.09.2025’e kadar dava açmazsa karar kesinleşir.
Yargıtay Kararı: Yargıtay, tebliğin noter aracılığıyla yapılması gerektiğini belirtmiştir (Yargıtay 11. Hukuk Dairesi, E. 2006/10206, K. 2007/13240).
19. İhraç kararına karşı dava açma süresi ne kadardır?
Cevap: İhraç kararına karşı dava, kararın tebliğinden itibaren 3 ay içinde açılmalıdır. Bu süre, hak düşürücü süredir.
Somut Örnek: Ayşe, 01.07.2025’te tebliğ edilen ihraç kararına karşı 15.10.2025’te dava açar. Mahkeme, süreyi kaçırdığı için davayı reddeder.
Yargıtay Kararı: Yargıtay, 3 aylık sürenin hak düşürücü olduğunu ve geçmesi halinde davanın reddedileceğini belirtmiştir (Yargıtay 11. Hukuk Dairesi, E. 2006/10206, K. 2007/13240).
20. İhraç kararının iptali davasında ispat yükü kime aittir?
Cevap: İhraç kararının iptali davasında, ispat yükü davacı üyededir. Üye, borcun ödenmiş olduğunu, ihtarların usulsüz olduğunu veya borç miktarının yanlış olduğunu ispatlamalıdır.
Somut Örnek: Ece, ihraç kararına karşı dava açar ve borcunu ödediğini banka dekontlarıyla ispatlar. Mahkeme, kararı iptal eder.
Yargıtay Kararı: Yargıtay, ispat yükünün davacıda olduğunu belirtmiştir (Yargıtay 11. Hukuk Dairesi, E. 2006/10206, K. 2007/13240).
21. Kooperatif borcu için faiz talep edilebilir mi?
Cevap: Evet, kooperatif ana sözleşmesinde öngörülüyorsa veya genel kurulca karar alınmışsa, borç için gecikme faizi talep edilebilir.
Somut Örnek: Kooperatif, Ömer’in 10.000 TL borcuna %10 yıllık faiz uygular. Ömer, faizin ana sözleşmede yer almadığını iddia eder, ancak genel kurul kararını göremediği için faiz ödemek zorunda kalır.
Yargıtay Kararı: Yargıtay, gecikme faizinin genel kurul kararıyla talep edilebileceğini belirtmiştir (Yargıtay 23. Hukuk Dairesi, E. 2015/…, K. 2016/…).
22. İhraç kararı alındıktan sonra kooperatif ne yapar?
Cevap: İhraç kararı kesinleştikten sonra, kooperatif, üyenin payını tasfiye eder ve yerine yeni üye alabilir. Tasfiye, Örnek Ana Sözleşme’nin 15. maddesine göre yapılır.
Somut Örnek: Kooperatif, ihraç edilen Zeynep’in 5.000 TL’lik payını tasfiye eder ve bu miktarı Zeynep’e iade eder. Ardından, yeni bir üye alır.
Yargıtay Kararı: Yargıtay, tasfiye işleminin usulüne uygun yapılması gerektiğini belirtmiştir (Yargıtay 11. Hukuk Dairesi, E. 2006/10206, K. 2007/13240).
23. İhraç kararının kooperatife etkisi nedir?
Cevap: İhraç kararı, kooperatifin mali yapısını güçlendirebilir, çünkü borçlu üyeler yerine ödeme gücü olan yeni üyeler alınabilir. Ancak, usulsüz ihraç kararları, kooperatife dava riski getirir.
Somut Örnek: Kooperatif, borçlu 10 üyeyi ihraç eder ve yerine yeni üyeler alır. Bu, kooperatifin inşaat projesini tamamlamasını sağlar.
Yargıtay Kararı: Yargıtay, ihraç kararlarının kooperatifin amacına uygun olması gerektiğini belirtmiştir (Yargıtay 11. Hukuk Dairesi, E. 2006/10206, K. 2007/13240).
24. Kooperatif borcu için icra takibi yapılabilir mi?
Cevap: Evet, kooperatif, ödenmeyen borçlar için icra takibi başlatabilir. Ancak, borç kesinleşmiş olmalı ve ihtarname prosedürü tamamlanmış olmalıdır.
Somut Örnek: Kooperatif, Mert’in 20.000 TL borcu için icra takibi başlatır. Mert, borcun yanlış olduğunu iddia eder ve icra mahkemesinde itiraz eder.
Yargıtay Kararı: Yargıtay, icra takibinin usulüne uygun ihtarnameye dayanması gerektiğini belirtmiştir (Yargıtay 23. Hukuk Dairesi, E. 2015/…, K. 2016/…).
25. İhraç edilen üyenin hakları nelerdir?
Cevap: İhraç edilen üye, ödediği payların tasfiye edilmesini talep edebilir. Ayrıca, ihraç kararının usulsüz olduğunu düşünüyorsa mahkemeye başvurabilir.
Somut Örnek: Elif, ihraç edildikten sonra 10.000 TL’lik payının iadesini talep eder. Kooperatif, tasfiye işlemiyle bu miktarı öder.
Yargıtay Kararı: Yargıtay, ihraç edilen üyenin tasfiye hakkının korunması gerektiğini belirtmiştir (Yargıtay 11. Hukuk Dairesi, E. 2006/10206, K. 2007/13240).
26. Kooperatif borcu için genel kurul kararı gerekir mi?
Cevap: Evet, aidat miktarı ve ödeme şartları genel kurul tarafından belirlenir (Örnek Ana Sözleşme Madde 23). Yönetim kurulu, bu kararlara dayanarak borç talep eder.
Somut Örnek: Kooperatif, genel kurulda 500 TL aylık aidat kararı alır. Yönetim kurulu, bu karara dayanarak borçlu üyelerden ödeme talep eder.
Yargıtay Kararı: Yargıtay, aidatların genel kurul kararıyla belirleneceğini belirtmiştir (Yargıtay 23. Hukuk Dairesi, E. 2015/…, K. 2016/…).
27. İhraç kararı yönetim kurulu üyelerinin sorumluluğunu doğurur mu?
Cevap: Usulsüz ihraç kararı, yönetim kurulu üyelerinin sorumluluğunu doğurabilir. Kooperatifler Kanunu’nun 62/3. maddesine göre, yönetim kurulu üyeleri kusurlu işlemlerden sorumludur.
Somut Örnek: Kooperatif, usulsüz bir ihraç kararı alır ve üye dava açar. Mahkeme, kararı iptal eder ve yönetim kurulu üyelerinden tazminat talep edilir.
Yargıtay Kararı: Yargıtay, yönetim kurulu üyelerinin kusurlu işlemlerden sorumlu olduğunu belirtmiştir (Yargıtay 23. Hukuk Dairesi, E. 2018/704).
28. İhraç kararına karşı toplu dava açılabilir mi?
Cevap: Evet, birden fazla üye, aynı ihraç kararına karşı toplu dava açabilir, ancak her üyenin durumu ayrı ayrı değerlendirilir.
Somut Örnek: Kooperatif, 5 üyeyi aynı anda ihraç eder. Üyeler, ortak bir dava açar, ancak mahkeme her üyenin borcunu ayrı ayrı inceler.
Yargıtay Kararı: Yargıtay, toplu davalarda her üyenin durumunun ayrı değerlendirilmesi gerektiğini belirtmiştir (Yargıtay 11. Hukuk Dairesi, E. 2006/10206, K. 2007/13240).
29. İhraç kararı kooperatifin tasfiyesine engel midir?
Cevap: Hayır, ihraç kararı kooperatifin tasfiyesine engel değildir, ancak borçlu üyeler nedeniyle tasfiye süreci uzayabilir.
Somut Örnek: Kooperatif, tasfiyeye giderken borçlu üyeleri ihraç eder. Ancak, üyeler dava açar ve tasfiye süreci dava sonuçlanana kadar bekler.
Yargıtay Kararı: Yargıtay, tasfiye sürecinde ihraç kararlarının usulüne uygun olması gerektiğini belirtmiştir (Yargıtay 23. Hukuk Dairesi, E. 2015/…, K. 2016/…).
30. İhraç edilen üye yeniden üye olabilir mi?
Cevap: İhraç edilen üye, borçlarını ödedikten ve kooperatifin onayıyla yeniden üye olabilir. Ancak, bu durum kooperatif ana sözleşmesine bağlıdır.
Somut Örnek: Ali, ihraç edildikten sonra borcunu öder ve yeniden üye olmak için başvurur. Yönetim kurulu, başvuruyu kabul eder ve Ali yeniden üye olur.
Yargıtay Kararı: Yargıtay, ihraç edilen üyenin yeniden üyelik için ana sözleşme şartlarını sağlaması gerektiğini belirtmiştir (Yargıtay 11. Hukuk Dairesi, E. 2006/10206, K. 2007/13240).
📌 Sonuç
Kooperatiflerde üyeliğin düşürülmesi ciddi sonuçlar doğurduğundan, yasaların emrettiği usule eksiksiz uyulması gerekir. Yazılı ve detaylı ihtar yapılmadan, borcun içeriği açıkça belirtilmeden ve yasal faiz sınırı gözetilmeden yapılan her türlü ihraç kararı hukuka aykırıdır. Bu tür kararlara karşı Bölge Adliye Mahkemesi ve Yargıtay içtihatları doğrultusunda iptal davası açmak mümkündür.