1. Nafaka artırım davası, boşanma veya ayrılık sonrasında ödenen nafakanın artırılması talebiyle açılan bir davadır. Bu dava genellikle, nafaka alan tarafın, ihtiyaçlarının veya yaşam standardının değişmesi, nafaka ödeyen tarafın gelirinin artması veya ekonomik koşulların değişmesi gibi nedenlerden dolayı açılır.

Nafaka artırım davası için önceden hükmedilmiş bir nafaka olması gerekmektedir. Boşanma sürecinde veya sonrasında, eşlerden biri veya varsa ortak çocukları maddi zorluklar yaşarsa, mahkeme sosyo-ekonomik durumlarına göre nafaka hükmedebilir. TMK kapsamında sayılan nafaka çeşitleri arasında;

 

• • Tedbir nafakası,

• • Yoksulluk nafakası,

• • İştirak nafakası,

• • Yardım nafakası bulunur.

Nafaka miktarı, eşlerin maddi durumları, çocukların giderleri ve ekonomik ve sosyal koşullar göz önünde bulundurularak belirlenir. Ancak, değişen koşullar veya yeni ihtiyaçlar ortaya çıkarsa, nafaka alacaklısı nafaka artırım davası açabilir. Bu talebin haklı gerekçelere dayanması gerekmektedir. Örneğin; nafaka alacaklısının ihtiyaçlarının artması, çocuğun eğitim giderlerinin artışı , ülke genelindeki ekonomik kriz (örn : yaşadığımız pandemi dönemi ) , hastalık nafaka yükümlüsünün gelirinin artması veya nafaka alacaklısının yeni giderleri gibi nedenlerle mevcut nafakanın yetersiz kalması ve nafaka borçlusunun ödeme gücünde artış olması durumunda nafaka artırımı talep edilebilir.

Nafaka artırım davası, ülkemizde oldukça yaygın olan bir dava türü olan  boşanma kararı sonrasında belirlenen nafaka miktarının sosyo-ekonomik koşullar ve ihtiyaçlar doğrultusunda gereğinden az kalması durumunda açılmaktadır. Bu dava sırasında, nafaka ödeyen kişinin maddi durumunun iyileştiğini gösteren belgeler sunulmalıdır. Ayrıca, nafaka alan kişinin haklı sebeplerle nafakanın artırılmasını talep etmesi gerekir. Nafaka artırım oranları, Yargıtay kararları ve TÜİK tarafından belirlenen ÜFE oranları dikkate alınarak mahkemeler tarafından belirlenir.

Nafaka Artırım Davası Nasıl Açılır?

Nafaka artırımı davası açılması için gerekli şartların oluşmasını takiben dava açılma süreci için adımlara geçilmelidir. Bu adımlar şu şekilde sıralanabilir;

 

• • Nafaka alacaklısı olan kişi artırım talebini ilgili Aile Mahkemesi’ne yapabilir.

• • Nafaka artırmak için dilekçe ve ekindeki gerekli tüm belgelerle başvuru yapılmalıdır.

• • Başvuru için gerekli harç ve diğer ödemeler mahkeme veznesinde yapılabilir.

• • Mahkeme süreçte tarafların mali durumlarını inceler ve delillere bakar.

Çocuğun ihtiyaçlarında veya anne ve babanın ödeme gücünde veya benzeri hayat koşullarının değişmesi halinde, hakim tarafından nafaka miktarının yeniden belirlenmesi veya nafakanın tamamen kaldırılması mümkündür (TMK m.331). Bu hüküm, durumun değişmesi halinde hem nafaka borçlusu anne ve babaya, hem de nafaka alacaklısı çocuğa mahkemeye başvurma hakkı tanımaktadır. Bunun için belli bir sürenin geçmesi zorunluluğu bulunmamaktadır. Velayetin anne veya babadan birine verilmesi, çocuk kendisine bırakılmamış olan tarafın, çocukla kişisel ilişki kurması ve iştirak nafakası ile ilgili hususlar hakkında verilen kararlar kesin ve nihai bir hukuki durum meydana getirmez. Taraflar değişen hal ve koşullar çerçevesinde hakime başvurarak, nafakanın artırılmasını veya azaltılmasını veyahut da tamamen kaldırılmasını isteyebilir.

Nafaka artırım talebi, ortak çocuğun özel okula gidecek olması ya da kursa yazılacak olması halinde de istenebilir. Bunların dışında nafaka alacaklısı eş, sağlık probleminden dolayı işe gidemiyorsa artırım davası açabilir. Ayrıca nafaka alacaklısı, hasta olursa ve maddi durumu tedavi için yeterli değilse haklı nedenle artırım davası açabilir. TMK 176 ve 300. Maddeleri uyarınca nafaka artırım davası açacak kişiler mahkemeden nafaka miktarının ileriki yıllardaki artış oranının belirlenmesini de talep edebilirler. Böylece kişiler tekrar tekrar dava açmak durumunda kalmazlar.

Nafaka Artırımı Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme Neresidir?

            Nafaka artırım davasında görevli mahkeme, Aile Mahkemesidir. Yargı çevresinde aile mahkemesi bulunmuyor ise Asliye Hukuk Mahkemeleri görevlidir.

            Nafaka artırım davasında, nafaka alacaklısının yerleşim yeri yer yönünden yetkili mahkemedir. Bu husus Türk Medeni Kanunu’nun 177. maddesinde düzenlemiş olup “Boşanmadan sonra açılacak nafaka davalarında, nafaka alacaklısının yerleşim yeri mahkemesi yetkilidir.” denmiştir. Buna göre her nafaka alıcısı, yaşadığı yerleşim yerine bağlı konumda olan Aile Mahkemesine, nafaka artırımı için dava talebinde bulunabilecektir.

Nafaka Artırım Davasını kim açar ?

Nafaka artırım davası kural olarak nafaka alacaklısı tarafından, nafaka borçlusuna karşı talepte bulunmak amacıyla açılan davadır. Eski eşe yoksulluk nafakası veyahut çocuk lehine iştirak nafakasına hükmedilmişse eski eş veya çocuğun velayetini elinde bulunduran kişiler nafakanın artırılmasını talep edebilir. Koşullarda bir değişiklik gerçekleşmesi durumunda hem nafaka borçlusu hem de nafaka alacaklısının başvuru hakkı mevcut bulunmaktadır. Örneğin müşterek çocuğa verilmiş olan iştirak nafakasını arttırmak isteyen ve velayet sahibi anne eski eşe karşı bu davayı açabilecektir.

Nafaka Nasıl Artırılır?

Halihazırda hükmedilmiş olan nafaka miktarının, artış oranı(hakim tarafından belirli bir artış oranı öngörülmüşse) uyarınca artırılmış olmasına rağmen yetersiz kaldığı durumlarda nafakanın artırılması talebinde bulunulabilir.

Nafakanın artırılabilmesi için devam etmekte olan boşanma davasında nafakanın artırılmasına ilişkin talepte bulunulabileceği gibi, boşanma davasının kesinleşmiş olması halinde ayrıca bir nafaka artırım davası açılabilir. Burada dikkat edilmesi gereken önemli bir husus da şudur: Boşanmanın kesinleşmesi akabinde, daha önce talep edilmemiş olan nafakanın talep edilmesi için 1 yıllık hak düşürücü süre söz konusu olmaktadır. Ancak nafaka talep edilmiş ve boşanma davası ile birlikte karara bağlanmışsa, yalnızca nafakanın artırılmasına ilişkin olarak açılacak olan dava, nafaka sona erene kadar açılabilecektir.

a) Boşanma Davası Devam Ederken Ara Kararla Hükmedilen Nafakanın Artırılması

Boşanma davası devam ettiği sürece tedbir nafakasının artırılması, boşanma davasına bakmakta olan hakimden talep edilebilir. Bu durumda nafaka artırımına ilişkin olarak talep dilekçesi verilebileceği gibi, duruşmada sözlü olarak da talepte bulunulabilir.

b) Boşanma Davası Bittikten Sonra Nafaka Artırım Davası

Boşanma davası bittikten ve kesinleştikten sonra nafaka artırım davası, boşanmada talep edilmeyip sonradan talep edilen nafaka davası ile sıklıkla karıştırılmaktadır. Boşanma davasının kesinleşmesi akabinde nafaka davası açılabilmesi için 1(bir) yıllık hak düşürücü süre söz konusu olmaktadır. Ancak nafaka artırım davasının açılabilmesi açısından bu neviden herhangi bir sınırlama söz konusu değildir; nafaka yükümlülüğü devam ettiği sürece açılabilir.

Nafaka Artırım Davasında Temyiz ve İstinaf Sınırlarının Belirlenmesi Neye Göre Yapılır ?

Nafaka artırım davalarında temyiz ve istinaf sınırlarının belirlenmesi, yıllık toplam nafaka miktarının belirlenmesi yoluyla gerçekleştirilir. Eğer yıllık toplam nafaka miktarı istinaf veya temyiz sınırının altında kalıyorsa, bu kanun yollarına başvurulması değer nedeniyle mümkün olamamaktadır.

Nafaka Artırım Davası Masraf

Aşağıdaki tablo, nafaka artırım davasında ortaya çıkabilecek olası yargılama giderlerini ve masraflarını göstermektedir: