Engelli Sağlık Kurulu Raporu İptal Davası

Engelli Haklarından Yararlanmak İçin Neler Gereklidir?

Engelli haklarından yararlanmak isteyenlerin, engellilik durumlarını belgelemeleri gerekir. Bu belgeleme; Sağlık Bakanlığı tarafından engelli sağlık raporu vermeye yetkilendirilen hastanelerden birinden alınmış “engellilik sağlık raporu” ile mümkündür. 18 yaş altı çocuklar için ise özel gereksinim değerlendirme raporu (ÇÖZGER) alınmış olmalıdır.  Engelli haklarından yararlanılabilmesi için kişinin engel oranının en az %40 olması gerekir. ÇÖZGER raporu olanlardan ikinci kategori ve üzerinde özel gereksinimi olanlar, raporda yer alan kategorilerin karşılığında %40 ve üzerinde engelli sayılmaktadırlar. Aşağıda bu kategoriler hakkında bilgi verilmiştir. Bahsedilen bu raporlara sahip olanlar; isterlerse engelli kimlik kartı çıkartabilirler. Haklardan yararlanmak için engelli kimlik kartını veya engellilik raporunun/ÇÖZGER’i beyan edebilirler.

Erişkinler için Engellilik Sağlık Kurulu Raporunun Düzenlenmesi (Madde 8 ve Madde 10)

Erişkinler için engellilik değerlendirmesi yönetmeliğinin 8. maddesinde sağlık kurulu raporunun eksiksiz doldurulması ailenin sorumluluğunda olmadığı, bu sorumluluğun raporu veren kurula ait olduğu belirtilmektedir. O sebeple burada raporun nasıl doldurulacağı ile ilgili tüm maddeler yazılmamış sadece başvuru yapanın sorumluluğunda olan maddeler yazılmıştır. 

• Erişkinler için engellilik sağlık kurulu raporunun düzenlenebilmesi için; birey ve/veya vasisinin, başvuru dilekçesi ile rapor vermeye yetkili olan sağlık kuruluşuna başvurmasının gerekliliği yönetmeliğin 8. maddesinde belirtilmektedir.
• Başvuru sonrasında kurulun, yönetmeliğin esaslarına göre kişinin engellilik durumunu belirleyeceği de belirtilmektedir.
• Raporda engel grubunun belirtilmesi gerektiği de belirtilmektedir.
• Raporda yer alan bağımlılık değerlendirmesi alanına “Evet” ya da “Hayır” ifadelerinden birinin yazılacağı, bu alanın boş bırakılamayacağı belirtilmektedir.
• Raporda “Tam bağımlı engelli birey” ibaresi yer alıyorsa eğer, bu ibarenin ağır engellilik durumunu ifade edeceği yönetmelikte belirtilmektedir. Yani bu ifade yer alıyor ise raporunuz ağır engel statüsünde değerlendirilmektedir.
• Yönetmelikte; bireyin engellilik durumu dikkate alınarak çalıştırılamayacağı işlerin niteliği de raporda yazılması gerektiği yer almaktadır.
• Yönetmelikte raporda, raporu alacak kişinin son 6 aylık fotoğrafı yer alması gerektiği belirtilmektedir.
• Rapor için yapılan başvurunun, başvuru tarihinden itibaren en geç otuz gün içerisinde tamamlanmak zorunda olduğu yönetmeliğin 8. maddesinde belirtilmektedir.
• Yönetmelikte, raporda bireyin engel durumu % olarak raporda belirtilmek zorunda olduğu belirtilmektedir.

Raporların geçerlilik süresi ve rapora itiraz (Madde 11- Madde 12)

Raporların Geçerlilik Süresi İle İlgili; 

• Yönetmeliğe göre raporların süresinin süreli veya süresiz olabileceği, raporun geçerlilik süresinin raporda mutlaka belirtilmesi gerektiği belirtilmektedir.
• Ayrıca süreli olarak düzenlenen raporlarda, sürenin bitmesine altı aydan kısa bir süre kalması durumunda, başvuru üzerine tekrar rapor verilebileceği bilgisi yer almaktadır.

İtiraz İle İlgili Olarak; 

• Yönetmeliğe göre; alınmış olan raporlara, engelli birey, vasisi veya raporu talep eden kurum tarafından sağlık müdürlüğüne itiraz edilebileceği, kişisel rapor itirazlarının, raporu teslim aldığı tarihten itibaren otuz gün içerisinde yapılabileceği, süresinde yapılmayan itirazların değerlendirilmeyeceği belirtilmiştir. Kurum tarafından yapılan itirazlarda gerekçe belirterek yazı ile yapılabileceği ve kurum itirazlarında süre aranmayacağı da belirtilmektedir.
• Alınan ilk rapor veya itiraza istinaden alınan ikinci rapor hakem hastane statüsünde bir hastaneden alınmış olsa dahi hakem hastane raporu olarak kabul edilmeyeceği de yönetmelikte belirtilmektedir.
• Hakem hastane kararı ile süresinde itiraz edilmeyerek kesinleşen rapor hakkında aynı gereksinim alanı ile ilgili yeni rapor başvurusu en erken altı ay sonra kabul edilebileceği 12. Madde de belirtilmektedir.

20 Şubat 2019 tarihli 30692 sayılı bu yönetmeliğin yayınlanmasından sonra Nisan 2019 tarihinde Erişkinler İçin Engellilik ve Çocuklar İçin Özel Gereksinim Değerlendirmesi Hakkında Yönetmeliklerin Uygulanması Konulu 2019/06 sayılı Genelge yayımlanmıştır. Bu genelge ile bazı muallak konular hakkında bilgi verilmektedir.

2019 YÖNETMELİK DEĞİŞİKLİĞİ SONRASI YAŞANILAN MAĞDURİYETLER NEDİR ?

Rapor yenilenmesi döneminde eskiye yönelik şahıslara borç çıkarılması , ”tam bağımlı” ibaresinin çıkartılarak ”kısmi bağımlı” ibaresinin eklenerek engelli vatandaşın ve ailesinin telafisi mümkün olmayan zararlara yol açtığı görülmektedir. Bu durumda bizim şahıslara tavsiyemiz yapılan işlem idari işlem niteliğinde olduğundan idari dava açarak hak kayıplarının önüne geçilmesi olacaktır.

KONU İLE İLGİLİ EMSAL YARGITAY KARARI İSE ŞU YÖNDEDİR

T.C.
Danıştay
15. Daire
E: 2015/7232 K: 2015/6313 K.T.: 20.10.2015
İstemin Özeti : Konya 2. İdare Mahkemesi’nin 28/05/2015 tarih ve E:2015/540; K:2015/474 sayılı kararının hukuka uygun olmadığı ileri sürülerek temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti :Mahkeme kararının hukuka uygun olduğu, temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.
Düşüncesi :Mahkeme kararının bozulması gerektğiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Hüküm veren Danıştay Onbeşinci Dairesi’nce tetkik hakiminin açıklamaları dinlenip, dosyadaki belgeler incelenerek gereği görüşüldü:
Dava, davacı hakkında Konya Eğitim ve Araştırma Hastanesi tarafından düzenlenen, %39 oranında özürlü olduğuna ilişkin 26/03/2015 tarih ve 1881 sayılı engelli sağlık kurulu raporunun iptali istemiyle açılmıştır.

Konya 2. İdare Mahkemesi’nce; Konya Eğitim Araştırma Hastanesi tarafından verilen 26/03/2015 tarih ve1881 sayılı engelli sağlık raporunun, tek başına yeni bir hukuki durum yaratmadığı iptal davasına konu olabilecek kesin ve icrai (yürütülmesi gerekli) nitelikte bir işlem niteliğinin olmadığı gerekçesiyle davanın incelenmeksizin reddine karar verilmiştir.

Davacı tarafından, anılan mahkeme kararının hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek temyizen incelenip bozulması istenilmektedir.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 2. maddesinde tanımlanan iptal davalarına, idarenin tek yanlı irade beyanıyla, kişilerin hukuksal durumlarında değişiklik meydana getiren etkili ve yürütülmesi zorunlu idari işlemler konu edilir.

Kesin ve yürütülmesi zorunlu olan ve idari davaya konu edilebilecek işlemler; idarelerin kamu gücüne dayanarak, tek yanlı irade beyanıyla tesis ettikleri, hukuk düzeninde değişiklik yapan, başka bir ifadeyle ilgililerin hukukunu etkileyen işlemlerdir.

2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 14. maddesinin 3. fıkrasının (d) bendinde; dava konusu işlemlerin, idari davaya konu olacak kesin ve yürütülmesi gereken bir işlem olup olmadığı yönünden inceleneceği; aynı yasanın 15. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinde ise kesin ve yürütülmesi gerekli olmayan işlemlere karşı açılan davaların incelenmeksizin reddedileceği belirtilmiştir.

0.03.2013 tarih ve 28603 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan Özürlülük Ölçütü, Sınıflandırması Ve Özürlülere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yönetmeliğin 1. maddesinde; Bu Yönetmeliğin; özürlü sağlık kurulu raporlarının alınışı, geçerliliği, değerlendirilmesi ve özürlü sağlık kurulu raporu verebilecek yetkili sağlık kurumlarının tespiti ile ilgili usul ve esasları belirlemek; özürlülerle ilgili derecelendirmelere, sınıflandırmalara ve tanımlamalara gereksinim duyulan alanlarda ortak bir uygulama geliştirmek ve uluslararası sınıflandırma ve ölçütlerin kullanımının yaygınlaştırılmasını sağlamak amacıyla hazırlandığı belirtilmiş; “Özürlü Sağlık Kurulu Raporuna İtiraz” başlıklı 10. Maddesinde ise;

” (1) Özürlü sağlık kurulu raporuna; özürlü, velisi veya vasisi veyahut raporu isteyen kurum tarafından itiraz edilebilir. İlgililer itiraz dilekçesi ve ilk özürlü sağlık kurulu raporunun tasdikli bir örneği ile birlikte, bulunduğu ilin sağlık müdürlüğüne başvurur. İl sağlık müdürlüğünce, özürlü sağlık kurulu raporu alacak kişi en yakın farklı bir özürlü sağlık kurulu raporu vermeye yetkili hastaneye gönderilir. İtiraz edilen özürlü sağlık kurulu raporu ile itiraz üzerine verilen özürlü sağlık kurulu raporundaki kararlar aynı yönde ise özürlü sağlık kurulu raporu kesinleşir.

(2) Özürlü sağlık kurulu raporlarının farklı olması durumunda, Sağlık Bakanlığınca belirlenmiş olan hakem hastanelerden, kişinin ikamet ettiği yere en yakın bir hakem hastaneye, kişi yeniden muayene edilmesi ve özürlü sağlık kurulu raporu tanzim edilmesi amacıyla yine il sağlık müdürlüğü kanalıyla gönderilir. Hakem hastanenin özürlü sağlık kurulunca verilen kararı kesindir.

(3) Milli Savunma Bakanlığına bağlı asker hastanelerince; Türk Silahlı Kuvvetleri personeline verilecek özürlü sağlık kurulu raporlarına itiraz esas ve usulleri Türk Silahlı Kuvvetlerinin ilgili mevzuat hükümlerine tabidir. Türk Silahlı Kuvvetleri personeline verilecek özürlü sağlık kurulu raporlarına yapılan itirazlar, Gülhane Askeri Tıp Akademisi Eğitim Hastanesi ve Gülhane Askeri Tıp Akademisi Haydarpaşa Eğitim Hastanesi ile yetkilendirilecek hastanelerce kesin olarak karara bağlanır.” hükmü getirilmiştir.

Dosyanın incelenmesinden; davacının özür oranının, Konya Eğitim Araştırma Hastanesi’nin 28/02/2013 tarih ve 1557 sayılı raporu ile %30 oranında belirlendiği, daha sonrasında Konya Numune Hastanesi’nin 27/02/2015 tarih ve R150018399 sayılı raporu ile %40 oranında belirlendiği, arada doğan çelişkiden dolayı tekrar Konya Eğitim Araştırma Hastanesi tarafından verilen 26/03/2015 tarih ve R150001881 sayılı davaya konu engelli sağlık kurulu raporu ile %39 oranında özür oranının belirlendiği, işbu davanın Konya Eğitim Araştırma Hastanesi tarafından verilen 26/03/2015 tarih ve R150001881 sayılı engelli sağlık kurulu raporunun iptali istemiyle açıldığı anlaşılmıştır.

Uyuşmazlık ile ilgili olan Özürlülük ölçütü, Sınıflandırması Ve Özürlülere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yönetmeliğin 10. maddesi irdelendiğinde; özürlü sağlık kurulu raporuna yapılan itiraz üzerine raporların aynı olması durumunda özürlü sağlık kurulu raporunun kesinleşeceği, farklı olması durumunda ise hakem hastanenin vereceği karar üzerine özürlü sağlık kurulu raporunun kesinleşeceği yani uygulanması halinde kişilerin hukuki durumunda değişikliğe ve hak kaybına yol açabileceği, sonuçları itibari ile kişilere bir statü vereceği sonucuna ulaşılmıştır.

Bu durumda, davacının daha önce aldığı iki özürlü sağlık kurulu raporunun yanlış olduğu düşüncesi ile hakem hastane olan Konya Eğitim Araştırma Hastanesi tarafından verilen 26/03/2015 tarih ve R150001881 sayılı engelli sağlık kurulu raporunun davacının hukuki durumunda değişikliğe ve hak kaybına yol açabileceği, bu haliyle de idari davaya konu olabilecek icrai, kesin ve yürütülebilir işlemler olduğu ve ilgilinin hukukunu etkilediği sonucuna ulaşılmıştır.

Dolayısıyla idare mahkemesince işin esası incelenmek suretiyle bir karar verilmesi gerekirken aksi yöndeki kararında hukuki isabet görülmemiştir.

Açıklanan nedenlerle, Konya 2. İdare Mahkemesi’nin 28/05/2015 tarih ve E:2015/540; K:2015/474 sayılı kararının BOZULMASINA, yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine, 2577 sayılı Kanunun 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 20/10/2015 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.

Başkan Üye Üye Üye Üye