MASAK BLOKESİ NASIL KALDIRILIR ?

Masak Bloke Sorgulama, Masak Bloke Kaldırma, Masak bloke nasıl anlaşılır, Masak çalışma biçimi , Masak prensipleri , Masak Otomatik bloke kaldırır mı ? , Masak Bloke Kaldırma Dilekçesi gibi sorgularınız için sizlere yol gösterebilecek nitelikte bir makale Av. Enes SENCER tarafından hazırlandı .

5549 Sayılı Kanun Kabulüyle MASAK Nedir?

Suç gelirlerinin aklanmasını engellemek için 11.06.2006 tarihinde Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanunun kabulüyle Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı (MASAK) kurulmuştur.

5549 sayılı kanunun 19/A(1): “Yükümlüler nezdinde veya bunlar aracılığıyla yapılmaya teşebbüs edilen ya da hâlihazırda devam eden işlemleri, işleme konu malvarlığının aklama veya terörün finansmanı suçu ile ilişkili olduğuna dair şüphe bulunması üzerine; Başkanlıkça şüpheyi teyit etmek, işlemi analiz etmek ya da gerekli görüldüğünde analiz sonuçlarını yetkili makamlara intikal ettirmek amacıyla yedi iş günü süreyle askıya almaya veya bu işlemlerin aynı süreyle gerçekleşmesine izin vermemeye Bakan yetkilidir. Bakan bu yetkisini bakan yardımcısına devredebilir.” Maddesi gereği şüphenin mevcut olması halinde MASAK’a bildirim yapılmasıyla işlemin analizi için veya Cumhuriyet Başsavcılığına intikal etmesi için işlemler 7 gün askıya alınabilir. Her ne kadar 7 günlük süreden bahsedilmişse de uygulamada bu süreler ayları hatta yılları bulabilmektedir. Otomatik konulan blokeler gibi 7. günün sonunda otomatik olarak kalkması mümkün değildir. Bu sürenin kısalması için alanında uzman bir avukattan hukuki destek olarak MASAK itiraz ve idari dava yollarının tüketilerek işlemin üzerine düşüldüğünün beyan edilmesi gerekir.

Masak Bloke İşlemi̇ni̇n Kaldırılması İşlemi̇ Nasıl Yapılır ?

MASAK bloke işleminin kaldırılması için MASAK’a itiraz dilekçesiyle başvurulması gerekir. İtirazın kanuna ve usule aykırı olmaması gerekir. Ciddi bir konu olduğu için gerek dilekçe yazılmasında gerek MASAK’a itiraz dilekçesi sunulmasında bir avukatın yardımı olması büyük önem arz eder. Yapılan inceleme sonrasında bir suç geliri olmadığı tespit edilirse bloke kaldırılır. Yapılan başvurular genelde uygulamada eksik yapıldığından süreçler çok uzamaktadır. MASAK kuruluşu itibariyle somut beyan isteyen bir kuruluş olduğundan ötürü soyut yahut eksik başvurulara net cevaplar vermemekte olup genellikle sürüncemede bırakmaktadır. MASAK başvurularının itiraz sonucunda genel olarak şu cevaplar alınmaktadır

1- İnceleme işlemleri devam etmektedir

2- İnceleme işlemleri eksik evrak sebebiyle celp istenmektedir

3- İnceleme sonucunda yasa dışı faaliyet bulunduğundan süre uzatımı yapılmıştır

4- Yüksek gizlilik sebebiyle bilgi verilememektedir.

Bu 4 başlık en sık aldığımız MASAK itiraz cevaplarıdır. Bu gelen cevapların her biri için ayrı bir kanun yolu izleyip süreci tamamlamak gerekmektedir.

MASAK tarafından hesaba konulan blokenin kaldırılması amacıyla mağdur veya şüpheli kuruma başvurarak bilgi verilmesini ve blokenin kaldırılmasını talep etmektedir. Nitekim, suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanın önlenmesi amacıyla soruşturmanın gizli yürütüldüğü sebebiyle MASAK ve bahse konu banka bilgi vermekten kaçındığından birçok vatandaşın hesaplarındaki bloke ya kaldırılmamaktadır ya da kaldırılması uzun sürmektedir.

Yükümlüler Ve Şüpheli İşlemin MASAK’a bildirilme Zorunluluğu Var Mıdır ?

Kanunen bir yükümlülük olmakla birlikte bu yükümlülüğü çoğunlukla yanlış anlayan ilgililer yanlış ihbarlar yapıp vatandaşların zarar görmesine sebep olmaktadır . Şöyle ki ;

5549 Sayılı Kanun’da aklama suçuna TCK’nın 282. maddesine atıf yapılması ile yer verilmiştir. Nitekim MASAK tarafından soruşturulacak husus esasen TCK uyarınca düzenleme altına alınmış olup işbu kanun dışılıkla mücadele için ayrıca yetkilendirilen Mali Suçları Araştırma Kuruluna, kanunda belirtilen yükümlüler tarafından şüpheli işlem veya eylemler bildirilecektir. MASAK’a bilgi verme yükümlülüğünde bulunan kurum ve kuruluşlar ise Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmeliğin 4. maddesinde sırasıyla sayılmış olup bankalar da işbu yükümlülerin başında gelmektedir. Bilhassa yükümlüler tarafından veya yükümlüler aracılığıyla yapılmaya veya yapılmaya teşebbüs edilen; örneğin uzun süredir pasif hesaba yüklü miktar para girişi veya sık para transferi gibi işlemlerin şüpheli olduğunun tespit edilmesi halinde MASAK’a bildirim yapılması zorunlu kılındığından, bankalar bu işlemi tespit ettiği taktirde, şüphenin doğumundan en geç 10 iş günü içinde MASAK’a bildirmek zorundadır.

MASAK Tarafından Bloke Kaldırma İşlemi Olduğunda Tarafıma Haber Verilir Mi ?

MASAK tarafından bankaya bloke işleminin kaldırılması yönünde bildirimde bulunulması halinde banka personelinin blokenin kaldırılması maksadıyla harekete geçmesi gerekir. Banka personelinin bildirimi unutması yahut süreci keyfi uzatması gibi durumlarda banka personeli açısından cezai sorumluluk gündeme gelebilecek ve 5411 sayılı Kanununun “Suçlar” alt başlığı kapsamındaki 151. maddesinde düzenlenen “Mevduat ve katılım fonu sahiplerinin haklarını engellemek” suçu kapsamında işlem söz konusu olabilecektir. Bu durumda yapılacak yargılama neticesinde ilgililerin altı aydan iki yıla kadar hapis ve beş yüz güne kadar adli para cezası ile cezalandırılma ihtimali söz konusudur. Uygulamada ise bankaya bildirim gittiği gibi banka tarafından SMS ve çağrı yolu ile bilgilendirme anlık olarak yapılmaktadır.

Burada kanun çok şüpheli işlemler üzerinde durmak istese de özellikle bankaların üstünkörü inceleme yapmasından ötürü çoğu insanı mağdur etmektedir. Uygulamada karşılaştığımız üzere Miras kalan menkulleri hesabına alan şahsın hesabındaki işlem şüpheli olarak görünüp banka müdürü tarafından MASAK’a bildirilmiş , itiraz ve dava süreci ile banka blokesi kalkmıştır. Banka Müdürünün üstünkörü bir incelemesi ile ardı sorgulanmadan koyulan MASAK blokesi konusunda çok fazla şikayet mevcuttur.

MASAK Blokesinin Ardından Cezai Süreç Nasıl İşlemektedir ?

MASAK tarafından bloke işlemi uygulaması ile devam olunan soruşturma neticesinde TCK kapsamında nitelendirilen bir suç oluştuğunun tespit edilmesi ile Cumhuriyet Başsavcılığına bildirimde bulunacaktır. Bu aşamada bloke devam ettiği gibi kişinin TCK anlamında soruşturma ve kovuşturması yapılabilmektedir. MASAK blokesine itiraz ederken verilecek evrakların eksiksiz olması , ardına açılacak idari davanın nitelikli olması ile birlikte bu ceza aşamasına hiç girmeden dosyalar çözülebilmektedir.

MASAK Tarafından Şüpheli Sayılan İşlemler Nelerdir ?

MASAK tarafından bankalara yönelik yayımlanan ve zaman zaman güncellenen “Bankalar (T.C. Merkez Bankası ve Yatırım Bankaları Hariç) ve PTT Şüpheli İşlem Bildirimi Rehberi”’nde (“Rehber”) bazı şüpheli işlem tipleri sayılmıştır. Şüpheli işlem tiplerinin belirlenmesindeki mantığı bir şüpheli işlem tipi üzerinden açıklamak gerekirse ilgili rehberde “Bankacılık İşlemlerine İlişkin Tipler” tablosunda T-001-1.4 koduyla “Müşterilerin işi/mesleği, mali durumu ile işlemleri arasında makul bir orantı bulunmaması.” yer alan işlemler şüpheli işlem tipleri arasında sayılmaktadır. Bu kapsamda, ticaretle uğraşan ve üst düzey yönetici pozisyonunda çalışan bir kişinin bankacılık işlemlerinin yüklü miktarda olması hayatın olağan akışında mali durumu ile orantılı kabul edilebilecekken, aynı işlemlerin üretim sahasında çalışan bir mavi yakalı işçi tarafından yapılması halinde bu durum şüpheli sayılabilecektir. Şüpheli işlem tiplerinin belirlenmesine ilişkin temel mantığı özetledikten sonra belirtmemiz gerekir ki; rehberde sayılan şüpheli işlem tipleri yol gösterici mahiyette olup, ilgili rehber şüphe veya şüpheyi gerektirecek makul bir sebebin olup olmadığının değerlendirilmesinde yükümlülere yardımcı olması amacı ile yayınlanmaktadır. Dönem dönem güncellenen Rehber en son 11.09.2019 tarihinde güncellenmiş ve “Bankacılık İşlemlerine İlişkin Tipler” tablosu altında “T-001-3.47” kodu ile “Müşteri hesaplarından kripto para alımı amacıyla yurtiçi ve yurtdışı kripto para borsalarına ya da gerçek veya tüzel kişi hesaplarına müşteri profiline uymayacak sıklık ve tutarda para transferi yapılması.” ve “T-001-3.61” kodu ile “Kaynağı bilinmeyen veya şahsın mali profili ile uygun olmayan şekilde yapıldığından şüphelenilen kripto para satımı sonucunda müşteri hesaplarına transfer gelmesi” yönünde kripto para işlemlerinin de rehbere eklendiği görülmüştür. Günümüz yenilikçi teknolojileri ile ortaya çıkan çeşitli finansal enstrümanların finansal tüketiciler tarafından tercih edilmesi sebebi ile her ne kadar kripto para tanımı mevzuatta açıkça yer almamış olsa da kamu düzenini korumak adına çeşitli önlemlerin alınmaya başlandığı görülmektedir. Bu örnekten de yola çıkarak şüpheli işlemlerin Rehberde sayılan şüpheli işlem tipleri ile sınırlı olmadığını açıkça ifade edebiliriz.

Kuruma İtiraz Sonucunda Blokem Kalkar Mı ?

Yukarıda izah ettiğimiz üzere her ne kadar kanunda 7 günlük süreç olsa da bu süre uygulamada maalesef aşılmaktadır. Kararın reddedilmesi üzerine başvurulacak kanun yolunu göstermedikleri için bu konuda uzman olmayan kimseler ek bir işlem yapmamaktadır. Ancak yapılan işlemler ve alınan kararlar idari işlem niteliğinde olduğundan hesabınıza bloke konulduktan sonraki 8. gün İdare mahkemesine başvurmanız gerekir . İdari işlemlerin hukuka aykırı olduğu gerekçesiyle iptali, idari mahkemelerde açılacak iptal davaları sayesinde mümkün olmaktadır. Ancak MASAK tarafından banka hesabına bloke konulması işleminin iptali için dava açmış olmak, blokenin kendiliğinden kaldırılacağı anlamına gelmemektedir. Bu nedenle mahkemeden aynı zamanda yürütmenin durdurulmasının talep edilmesi gerekir. İdareye açılacak olan davadan etkin bir sonuç alabilmek için konusunda uzman bir avukattan yardım almanız çok önemlidir. Niteliği itibariyle spesifik bir alan olan bu konu çok fazla hak kayıplarına sebebiyet verebilmektedir. Somut olaylarda milyonlarca lira blokeli paranın bankada kilitli kalması kişilerin ticari hayatını aile hayatını derinden etkileyebilmektedir.

Bloke işlemi MASAK tarafından değil de suç soruşturması kapsamında savcılık talebiyle hakim kararıyla ya da doğrudan mahkeme kararıyla konulmuşsa, bu durumda suç soruşturması ve kovuşturması kapsamında savunma faaliyetinde bulunulması gerekmektedir. Soruşturma sırasında sulh ceza hakimliklerince verilen kararlara karşı itiraz kanun yolu açıktır. MASAK tarafından yapılan bildirim üzerine, savcılık soruşturması sürerken banka hesaplarındaki paraya el konulması ya da müsadere işlemi uygulanması halinde, sulh ceza hakimi kararıyla uygulanan bu işlemlerin kaldırılması için, yine sulh ceza mahkemelerinde itiraz yoluna başvurmak mümkündür. Söz konusu tedbirlere soruşturma değil de savcılık iddianamesinin kabulünden sonra kovuşturma aşamasında görevli ve yetkili mahkeme tarafından karar verilmesi halinde ise bu kararlara karşı ancak mahkemenin esas hakkındaki kararıyla birlikte istinaf kanun yoluna başvurulabilecektir.

Günlük hayatta MASAK ya da savcılık tarafından değil de şahısların parasının bulunduğu aktif olarak kullandıkları bankalar tarafından bloke işlemi uygulanması durumuyla da sıkça karşılaşılmaktadır. Bu tür durumlarda öncelikle bankaya başvurularak bloke işleminin sebebinin öğrenilmesi gerekmektedir. Yine uygulamada gördüğümüz üzere banka burada gizlilik kararı olmamasına rağmen üstü kapalı bir biçimde ”şüpheli işlem ” diyip bilgi vermekten kaçınmaktadır . Ancak bankanın bu cevabı BDDK uyarınca yasal değildir. Bu sebeple bankadan bilgi alırken de avukatınızın yazılı bildirim yapması sizin lehinize olacaktır. Sözlü başvurulardan genelde cevap alınamamaktadır. KEP üzerinden ya da iadeli taahhütlü biçimde başvuru yapmanız sizin lehinize olacaktır. Bankanın hukuksuz ve keyfi şekilde banka hesabına bloke uygulaması ya da uygulanmış olan blokeyi süresi dolduğu halde kaldırmaktan imtina etmesi hallerinde ilgili banka genel müdürlüğüne hukuk ve ceza davaları açılması, BDDK’ya şikayet başvurusu yapılması gidilebilecek hukuki çareler arasındadır. Tazminat davalarıyla hukuka aykırı bloke işlemleri nedeniyle uğranılan zararların tazmini parayı kullanamamak ve işletememekten kaynaklanan zararlar, yoksun kalınan kâr, maddi zararlar, kaçırılan fırsatlar, itibar kaybı gibi çeşitli zararların ödenmesi istenebilmektedir. Açılacak ceza davasında ise, kullanma suretiyle bankacılık zimmeti suçundan yetkililer hakkında suç duyurusunda bulunulabilir.

Sonuç ve Değerlendirme

Banka hesaplarına konulan blokelerin birçok farklı sebebi olabilmektedir. Biz bu yazımızda, tespit edilen şüpheli işlemler olduğu iddiasıyla MASAK tarafından terör finansmanı ve suç gelirlerinin aklanmasının engellenmesi amacına yönelik konulan banka hesap blokelerini ele aldık. Bazı durumlarda hukuka aykırı şekilde de uygulanabilen hesap bloke işlemleri dolayısıyla kişiler maddi manevi telafisi olmayan zararlara uğrayabilmektedir. Hesap blokesinin kaldırılması ve uğranılan zararların giderilmesi için, karmaşık usullerin söz konusu olması nedeniyle alanında uzman MASAK sistemini bilen bir Avukat tarafından sürecin yönetilmesi önem arz etmektedir. Konuyla ilgili daha ayrıntılı bilgi almak , MASAK ile ilgili kaldırdığımız blokeli hesaplarla ilgili emsal dosyaları görmek ve MASAK bloke kaldırmak için ekibimizle iletişime geçebilirsiniz.

Saygılarımızla.

SENCER Hukuk ve Danışmanlık Ekibi.