Cezanın Ertelenmesi Nedir? (TCK51)

5237 sayılı TCK’nın 51. maddesinde hapis cezasının ertelenmesi hususu düzenlenmiştir. Buna göre cezanın ertelenmesi, işlenen suçtan dolayı hapis cezasına mahkum olan kişinin bu cezasının yerine getirilmesinin belirli bir süre için geri bırakılmasıdır.

TCK madde 51 ve Gerekçesi

Hapis cezasının ertelenmesi

            Madde 51- (1) İşlediği suçtan dolayı iki yıl veya daha az süreyle hapis cezasına mahkûm edilen kişinin cezası ertelenebilir. Bu sürenin üst sınırı, fiili işlediği sırada onsekiz yaşını doldurmamış veya altmışbeş yaşını bitirmiş olan kişiler bakımından üç yıldır. Ancak, erteleme kararının verilebilmesi için kişinin;

a) Daha önce kasıtlı bir suçtan dolayı üç aydan fazla hapis cezasına mahkûm edilmemiş olması,

b) Suçu işledikten sonra yargılama sürecinde gösterdiği pişmanlık dolayısıyla tekrar suç işlemeyeceği konusunda mahkemede bir kanaatin oluşması,

Gerekir.

(2) Cezanın ertelenmesi, mağdurun veya kamunun uğradığı zararın aynen iade, suçtan önceki hale getirme veya tazmin suretiyle tamamen giderilmesi koşuluna bağlı tutulabilir. Bu durumda, koşul gerçekleşinceye kadar cezanın infaz kurumunda çektirilmesine devam edilir. Koşulun yerine getirilmesi halinde, hakim kararıyla hükümlü infaz kurumundan derhal salıverilir.

(3) Cezası ertelenen hükümlü hakkında, bir yıldan az, üç yıldan fazla olmamak üzere, bir denetim süresi belirlenir. Bu sürenin alt sınırı, mahkûm olunan ceza süresinden az olamaz.

(4) Denetim süresi içinde;

a) Bir meslek veya sanat sahibi olmayan hükümlünün, bu amaçla bir eğitim programına devam etmesine,

b) Bir meslek veya sanat sahibi hükümlünün, bir kamu kurumunda veya özel olarak aynı meslek veya sanatı icra eden bir başkasının gözetimi altında ücret karşılığında çalıştırılmasına,

c) Onsekiz yaşından küçük olan hükümlülerin, bir meslek veya sanat edinmelerini sağlamak amacıyla, gerektiğinde barınma imkanı da bulunan bir eğitim kurumuna devam etmesine,

Mahkemece karar verilebilir.

(5) Mahkeme, denetim süresi içinde hükümlüye rehberlik edecek bir uzman kişiyi görevlendirebilir. Bu kişi, kötü alışkanlıklardan kurtulmasını ve sorumluluk bilinciyle iyi bir hayat sürmesini temin hususunda hükümlüye öğütte bulunur; eğitim gördüğü kurum yetkilileri veya nezdinde çalıştığı kişilerle görüşerek, istişarelerde bulunur; hükümlünün davranışları, sosyal uyumu ve sorumluluk bilincindeki gelişme hakkında üçer aylık sürelerle rapor düzenleyerek hakime verir.

(6) Mahkeme, hükümlünün kişiliğini ve sosyal durumunu göz önünde bulundurarak, denetim süresinin herhangi bir yükümlülük belirlemeden veya uzman kişi görevlendirmeden geçirilmesine de karar verebilir.

(7) Hükümlünün denetim süresi içinde kasıtlı bir suç işlemesi veya kendisine yüklenen yükümlülüklere, hakimin uyarısına rağmen, uymamakta ısrar etmesi halinde; ertelenen cezanın kısmen veya tamamen infaz kurumunda çektirilmesine karar verilir.

(8) Denetim süresi yükümlülüklere uygun veya iyi halli olarak geçirildiği takdirde, ceza infaz edilmiş sayılır.

İlgiyi maddeye göre şartları şu şekilde özetleyebiliriz

— İşlenen suçun cezasına ilişkin (objektif) koşul,
— Failin geçmişine ilişkin (objektif) koşul,
— Erteleme kararı (sübjektif) koşulu.

TCK 51 NEDİR ? NE DEĞİLDİR ?

• Erteleme, sonraya bırakma demektir. Ertelenen, ilgili sürenin sonunda uygulama alanı bulur
• Kanun metninde sadece hapis cezalarının ertelenmesi düzenlendiğinden, bunun dışında yer alan “adli para cezası” ile “güvenlik tedbirleri” hakkında erteleme hükümlerinin uygulanması mümkün değildir
• Cezanın ertelenebilmesi için daha önce kasıtlı bir suçtan dolayı üç aydan fazla hapis cezası alınmamış ve mevcut ceza iki yıldan fazla olmamalıdır.
• Denetim süresinde suç işlenmemesi halinde ceza infaz edilmiş olacaktır.
• Ertelenen ceza tekerrüre esas alınacaktır.
• Ertelemenin gerekçesi failin suçu işledikten sonra yargılama sürecinde pişmanlık göstermesidir.
• Cezanın ertelenmesi, mağdurun veya kamunun uğradığı zararın aynen iade, suçtan önceki hale getirme veya tazmin suretiyle tamamen giderilmesi. Hapis cezasının ertelenmesine karar verilebilmesi için mahkeme aynen iade, önceki hale getirme veya tazmini şart koşabilir. Bu Mahkemenin takdirindedir
• Denetim süresi içerisinde denetimli serbestlik tedbiri uygulanır.

Ertelenmenin Sonuçları Nelerdir ?

Hapis cezasının ertenlemesi karşımıza 2 seçenek olarak çıkacaktır bunlar ise ;

1. Ertelemenin usulünce tamamlanması halinde ;  Hapis cezası ertelenen hükümlü denetim süresi içinde, belirlenmişse yükümlülüklere uyar veya bu süreyi iyi halli olarak geçirirse hapis cezası infaz edilmiş sayılır. Hükümlü, cezaevine girmediği halde sanki cezaevinde hapis cezasını çekmiş gibi süreci tamamlar. Burada bilinmesi gereken en önemli detay şudur ki hapiz cezası sicil kaydına işler burada sanığın lehine olan durum cezaevine girmeden süreci tamamlamış olmasıdır.
2. Ertelemenin usulünce tamamlanmaması halinde yani yukarıda saydığımız şartlardan olan , denetim süresi içinde kasıtlı bir suç işlernmesi ya da belirlenmiş yükümlülüklere, infaz hakiminin uyarısına uyulmaması halinde erteleme ortadan kaldırılır ve hapis cezasının kısmen veya tamamen çektirilmesine infaz hakimi tarafından karar verilir. Bu seçenekte infaz hakimi hapis cezasının tmamen mi yoksa kısmen mi çektirileceğini açıklayacağı gerekçe ile birlikte sunacaktır.

Denetim Süresi ve Yükümlülükleri

Hapis cezası verilen ve hapis cezası ertelenen hükümlüler için uygulanan denetim süresi bir yıldan üç yıla kadar uygulanmaktadır. Söz konusu denetim süresi, mahkuma verilen cezanın süresinden daha az olması mümkün değildir. Örneğin TCK 51’e göre 1 yıl 3 ay hapis cezasına çarptırtılan bir mahkum için uygulanacak olan denetim süresinin en az 1 yıl 3 ay olması gerekir.

Suçlunun yargılandığı mahkeme, denetim sırasında kişiden belirli yükümlülükleri yerine getirmesini isteyebilir veya denetim süresi boyunca herhangi bir yükümlülüğü yerine getirmeden de bu sürenin geçmesine hüküm verebilir. Örneğin bir kişi mahkum olduğu süre boyunca, denetimlilik için bir kamu kuruluşunda herhangi bir işte çalışması istenebilir. Ancak hüküm verilecek olan bu her iki durumda da kişinin kasten herhangi bir suça karışmaması gerekir.

Söz konusu olan denetim süresi içerisinde mahkumun sorumlu olduğu yükümlülükler şu şekilde sıralanabilir;

• Herhangi bir mesleği veya sanatı olmayan hükümlülerin bu amaçla bir eğitim programına devam etmesi sağlanır,
• Nitelikli veya vasıflı hükümlülerin bir kamu kurumunda veya özel olarak aynı unvan veya sanatla uğraşan başka bir kişinin gözetiminde ücretli olarak çalıştırılması sağlanır,
• On sekiz yaşını doldurmamış hükümlülerin, gerektiğinde meslek veya sanat edinme amacıyla barınma da sağlayan bir eğitim kurumuna devam etmesi ile ıslahı sağlanır,
• Söz konusu durumlar kişinin özel durumlarına göre TCK’nın 51. Maddesi hükümlerine göre ilgili hakimlikçe karara bağlanır.

Hapis Cezasının Ertelenmesi Halinde Kanun Yolları

Hapis cezasının ertelenmesi kararı nihai karar olarak sonuçta bir mahkumiyet kararıdır. Ortada sanığa verilmiş bir ceza vardır. Ancak bu ceza belli koşullar varlığı nedeniyle ertelenmiştir. Eğer sanık hakkında hapis cezasının ertelenmesi kararı verilmiş ise sanık tarfından bu ceza istinaf kanun yoluna öncelikli olarak başvurulabilir. Keza sanık istinaf kararı aleyhine gelmesi halinde bu kararı Yargıtay nezdinde temyiz edebilir.

Cezanın Ertelenmesi Kararı ve Yargılama Giderleri

Ceza yargılamasında bir kişi hakkında ceza yahut güvenlik tedbiri kararı verilirse, yargılama giderleri bu kişiye yükletilir. Hükmün açıklanmasının geri bırakılması ve hapis cezasının ertelenmesi kararları için de bu kural geçerlidir.

İnfazın Ertelenmesi ile Cezanın Ertelenmesi Arasındaki Fark

İnfazın ertelenmesi, hükümlünün kişisel bazı problemlerinden ötürü hakkında hükmedilen cezanın ileri bir tarihe ertelenmesi anlamına gelir. Bu nedenlere örnek olarak; hamilelik, engelli olmak, bazı hastalıklara yakalanmış olmak vs. gösterilebilir.

İnfazın ertelenmesi, 5275 sayılı Ceza İnfaz Kanunu düzenlemelerinde yer almışken, hapis cezasının ertelenmesi Türk Ceza Kanununda yer almıştır. Cezanın ertelenmesi lafzen infazın ertelenmesi ile benzer anlamı taşısa da cezanın ertelenmesi ile cezanın denetimli bir şekilde dışarıda infaz edilmesi kastedilir.

Hapis Cezası Ertelemesi Memuriyete Engel Midir?

657 sayılı Devlet Memurları Kanunumuzun 48/A/5 maddesinde “Türk Ceza Kanununun 53 üncü maddesinde belirtilen süreler geçmiş olsa bile; kasten işlenen bir suçtan dolayı bir yıl veya daha fazla süreyle hapis cezasına ya da affa uğramış olsa bile devletin güvenliğine karşı suçlar, Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık suçlarından mahkum olmamak” devlet memurluğuna alınacaklarda aranacak genel şartlar arasında sayılmıştır. Bu hüküm gereğince kasten işlenen bir suçtan dolayı bir yıl veya daha fazla süreyle hapis cezasına mahkum olanlar devlet memuru olamaz. Halen görevde olan bir devlet memurunun kasten işlenen bir suçtan dolayı bir yıl veya daha fazla süreyle hapis cezası alması durumunda 98/b maddesi gereğince memurluğu sona erecektir.

Hapis cezasının ertelenmesi kararında infazdan koşullu olarak vazgeçilmiş olsa dahi kişi hakkında verilen mahkumiyet kararı ile eş değerdir. Bu nedenle memurluğa engel olan suçtan mahkumiyet alınması veya kasıtlı işlenen bir suç nedeniyle 1 yıldan fazla alınan mahkumiyet kararından erteleme hükmü alınması memuriyete engeldir.

BİR KİŞİ HAKKINDA KAÇ KEZ CEZA ERTELEME KARARI VERİLEBİLİR ? 

Kişi hakkında ceza erteleme kararı verilebilmesi için TCK madde 51 ile de belirtildiği üzere, kişinin daha önceden kasten işlenen bir suçtan dolayı 3 aydan fazla mahkumiyeti olmamalıdır. Aksi halde cezanın ertelenmesi mümkün değildir. Ancak, eğer kişi hakkında daha önceden hiç adli sicil kaydı olmamasına rağmen aleyhine cezası kesinleşmeyen birden fazla davası varsa diğer koşulları da sağlamak kaydıyla tüm dosyaları hakkında ceza erteleme kararı verilebilir. 

Ertelemenin Düşmesi Ne Demektir ?

  Erteleme iki şekilde düşer. 

1-Hükümlünün denetim süresi içinde kasıtlı bir suç işemesi 

2-Kendisine yüklenen yükümlülüklere,hakimin uyarısına rağmen,uymamakta ısrar etmesi 

  Bu hallerde erteleme düşer ve ertelenen cezanın kısmen veya tamamen infaz kurumunda çektirilmesine karar verilir. Aynı zamanda yeni suçun cezası da ayrıca infaz edilir.

Adli Para Cezası Ertelenebilir mi?

Adli para cezası ne şekilde verilmiş olursa olsun, hakkında adli para cezası verilen sanık hiçbir şekilde ceza erteleme kurumundan faydalanamaz.

İçtima Halinde Erteleme Olur Mu ?

Doktrinde, içtima halinde erteleme sınırının aşılması durumunda uygulamanın nasıl olması gerektiği hususunda ortak bir görüş sağlanamamıştır. Bir kısım yazarlar, içtima ile erteleme sınırının aşılması
halinde artık erteleme hükümlerinin uygulanmasını mümkün görmezken, aksi yönde görüş ileri süren yazarlarda vardır.

Birlikte Suç İşleyen Sanıklar Hakkında Erteleme Nasıl Uygulanır ?

Erteleme kurumu, cezanın kişiselleştirilmesi yollarından biri olup, sanığın kişiliğiyle sıkı ilişki içerisinde bulunduğundan, ertelemenin koşulları, birlikte suç işleyen her bir sanık hakkında ayrı ayrı değerlendirilecektir. Bu nedenle, aynı suçu birlikte işleyen birden fazla sanıktan bir kısmının cezası ertelenirken, diğerlerinin cezası ertelenmeyebilir.

Ertelemede Sanığın Talebi Gerekir Mi ?

Mahkemece erteleme hususunda bir karar verilebilmesini bu konuda sanığın bir talepte bulunması koşuluna bağlamamıştır. Sanık cezasının ertelenmesi talebinde bulunmasa da, koşulların
varlığı halinde erteleme uygulanabilir.

Hapis Cezasının Ertelenemeyeceği Haller Var Mıdır

Kamu veya özel sağlık kurum ve kuruluşlarında görev yapan sağlık personeli ile yardımcı sağlık personeline karşı görevleri sebebiyle işlenen 5237 sayılı Türk Ceza Kanununda yer alan kasten yaralama (madde 86), tehdit (madde 106), hakaret (madde 125) ve görevi yaptırmamak için direnme (madde 265) suçlarında; Türk Ceza Kanununun 51. maddesinde düzenlenen hapis cezasının ertelenmesi hükümleri uygulanmaz (3359 sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu Ek Madde 12).

Hapis Cezasının Ertelenmesi ile Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Arasındaki Farklar Nelerdir ?

TCK madde 51’deki hapis cezasının ertelenmesi ile 5271 sayılı Ceza Muhakamesi Kanunu madde 231’de yer bulan hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB), her ikisine de “ertelenme” denmesi nedeniyle karıştırılabilmektedir. Her ne kadar gerçek bir erteleme olmamakla birlikte TCK 51’in başlığında ertelenme geçtiği için buna erteleme ya da ertelenme demek kabul edilebilir. HAGB’nin ise ertelenme ile hiçbir ilgisi yoktur. Kanun koyucunun ifadesi de hükmün açıklanmasının geri bırakılması şeklindedir. Bir ertelemeden söz edilmemektedir. Kurumlar arasındaki farklar şöyle sıralanabilir:

• TCK 51’de “suçlu/hükümlü” vardır. HAGB’de “suçlu/hükümlü” yoktur.
• Hapis cezasının ertelenmesinde suç ve ceza bellidir. HAGB’de herhangi bir suç ya da ceza yoktur.
• Hapis cezasının ertelenmesinde sanık hakkında bir mahkûmiyet hükmü kurulduğu için bu hüküm sanığın adli siciline işlenir. HAGB’de ise hükmün açıklanması ertelendiğinden bu durum adli sicile değil, kendine mahsus bir sicile işlenir. 5 yıl geçtikten sonra sicildeki bu kayıt silinir ve HAGB kararının tüm sonuçları ortadan kalkar.
• HAGB’de denetim süresi sorunsuz tamamlanırsa davanın düşmesine karar verilir. TCK 51’de ise mahkumiyet kararı vardır.
• HAGB kararı sanığın talebi ve onayı olmadan verilemez ancak ertelemeye karar verilebilmesi için hükümlünün onayının alınması gerekmez.
• Hapis cezasının ertelenmesinde mağdur veya kamunun uğradığı zararı giderme şartı mahkemenin takdirine bırakılmış iken HAGB’de zararın giderilmesi zorunludur.

Bu Durumda Erteleme mi yoksa HAGB mi daha Lehedir ?

Sicil durumu ve hükmün açıklanması yönünden HAGB cezanın ertelenmesi kurumuna kıyasla daha sanık lehinedir. Bu nedenle cezanın ertelenmesi kararlarında şartlar elverişli ise HABG verilebilecek iken cezanın ertelenmesi kararı verilmesi nedeniyle itiraz edilmeli ve karara karşı kanun yoluna gidilmelidir.

TCK 51 Yargıtay Kararları

“… suçu işledikten sonraki yargılama sürecinde pişmanlık gösterip göstermedikleri nazara alınıp tekrar suç işleyip işlemeyecekleri konusunda oluşan kanaat değerlendirilerek cezalarının ertelenip ertelenmeyeceğine karar verilmesi gerekirken, “hükmedilen hapis cezasının süresi dikkate alınarak TCK 51.maddesinin uygulanmasına yer olmadığına” şeklindeki, yasal ve yeterli olmayan gerekçeyle cezalarının ertelenmesine yer olmadığına karar verilmesi…” Yargıtay 17. Ceza Dairesi 2020/9691 E. 2020/6896 K. 1.7.2020

“Tehdit suçu yönünden, sanığın daha önce 3 aydan fazla hapis cezasına mahkumiyeti bulunmadığı gözetilmeden, sabıkalı olduğundan söz edilerek TCK’nın 51. maddesinin uygulanmasına yer olmadığına karar verilmesi…” Yargıtay 4. Ceza Dairesi 2016/2262 E. 2020/5209 K. 11.3.2020

“Sanık hakkında TCK’nun 51/3. maddesi uyarınca belirlenen denetim süresinin ceza miktarından az olamayacağının gözetilmemesi…” Yargıtay 7. Ceza Dairesi 2016/6839 E. 2020/3394 K. 5.3.2020

8. Ceza Dairesi

2007/6652 E.

2008/14516 K.

HAPİS CEZASINNI ERTELENMESİ
ZARARIN GİDERİLMESİ KOŞULU

Gereği görüşülüp düşünüldü:

Yerinde görülmeyen sair temyiz itirazların reddine; ancak,

Ertelemenin ko şula bağlanmasına ilişkin 5237 sayılı TCK’nın 51/2. madde ve fıkrasında düzenlenen koşul kavramının, işlenen suçtan dolayı gerçek veya tüzel kişilerin ya da kamunun uğradığı bütün zararın ödenmesini kapsadığı gözetilmeden, sanık hakkında hükmolunan hürriyeti bağlayıcı cezanın, işlenen suçtan kaynaklanan zarar niteliğinde olmayan yargılama giderinin ödenmesi koşuluna bağlanması,

Bozmayı gerektirdiğinden, hükmün CMUK’nın 321. maddesi gereğince (BOZULMASINA), ancak bu aykırılığın CMUK’nın 322. maddesine göre düzeltilmesi mümkün bulunduğundan, hükmün ertelemeye ilişkin kısmından “sanığın yargılama giderini ödemesi şartıyla” ifadesinin çıkartılması suretiyle hükmün (DÜZELTİLEREK ONANMASINA), 22.12.2008 gününde oybirliğiyle karar verildi.

Sanık hakkında görevi yaptırmamak için direnme suçunda temel cezanın alt sınırdan belirlenmesi ve takdiri indirim nedenleri uygulanmasına karşın, hapis cezası ertelenirken, TCK’nın 51/3. maddesi gereğince denetim süresinin gerekçe gösterilmeksizin alt sınırdan uzaklaşılarak 2 yıl olarak belirlenmesi, bozma nedenidir (Yargıtay 18. Ceza Dairesi – Karar : 2019/13114).

5237 sayılı TCK.nun 51. maddesi uyarınca hapis cezasının ertelenebilmesi koşulları olarak; “daha önce kasıtlı bir suçtan dolayı üç aydan fazla hapis cezasına mahkûm edilmemiş olması, suçu işledikten sonra yargılama sürecinde gösterdiği pişmanlık dolayısıyla tekrar suç işlemeyeceği konusunda mahkemede bir kanaatin oluşması, gerekir.” hükmü düzenlenmiştir.

Gerekçelerin cezaların şahsiliği ilkesine uygun bulunması, keyfilikten uzak olması, sanığın geçmişteki hali ve yargılama sırasında izlenen kişiliği ile ilgili bilgi ve belgelerin yerinde takdir edildiğini göstermesi gerekir.

Bu itibarla; dosyada mevcut adli sicil kaydına göre hakkında kesin mahkumiyet niteliğinde olmayan hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı bulunan, duruşma tutanaklarına yansıyan olumsuz bir davranışı bulunmayan, kovuşturma aşamasında lehe olan hükümlerin uygulanmasını isteyen ve duruşmadaki saygın tutumu nedeniyle hakkında 62. maddesi gereğince takdiri indirim uygulanan sanığın, bir daha suç işlemeyeceğine dair olumsuz kanaatin nasıl oluştuğu Yargıtay denetimine olanak verecek şekilde açıklanmadan dosya kapsamına uygun olmayan “sanığın sabıkasına konu HAGB kararı dikkate alınarak mahkememizde olumlu kanat oluşmadığı” şeklindeki yasal ve yeterli olmayan gerekçe ile yazılı şekilde 51. maddesinin uygulanmasına yer olmadığına karar verilmesi bozma nedenidir (Yargıtay 7. Ceza Dairesi – Karar: 2018/281).