Telafi Çalışması Nedir?
İşçinin Çalışmadığı Süreleri Telafi Etmesi Ne Anlama Gelir?
İş hayatında kimi zaman zorunlu nedenlerle ya da işçinin isteğiyle çalışma yapılmayan günlerin sonradan telafi edilmesi gerekebilir. İşte bu durumlar için 4857 sayılı İş Kanunu’nun 64. maddesi ile Çalışma Süreleri Yönetmeliği’nin 7. maddesi, telafi çalışması kavramını düzenlemiştir.
Bu yazıda, telafi çalışmasının ne olduğu, ne zaman uygulanabileceği, sınırları, ücret durumu ve Bursa’da yaşanan örnekler ışığında sürecin nasıl işlediğini detaylı şekilde ele alıyoruz.
✅ Telafi Çalışması Ne Demektir?
Telafi çalışması; zorunlu nedenlerle çalışılamayan sürelerin veya işçinin talebiyle verilen izinlerin, işveren tarafından belirlenen bir zamanda çalışılarak telafi edilmesidir.
Bursa Örneği:
2023 yılında Nilüfer’de faaliyet gösteren bir tekstil fabrikası, elektrik kesintisi nedeniyle üretimi 2 gün durdurmak zorunda kaldı. Bu süreler, takip eden haftalarda her gün 2 saatlik telafi çalışması ile tamamlandı.
📌 Telafi Çalışması Hangi Durumlarda Uygulanır?
Telafi çalışması yapılabilmesi için aşağıdaki durumlardan biri bulunmalıdır:
- Zorunlu Nedenler:
Örneğin Bursa Gürsu’da yoğun kar yağışı nedeniyle işyeri 2 gün tatil edilmişse, bu durum telafi çalışmasına zemin hazırlar. - Bayramdan Önce veya Sonra Tatil Edilmesi:
Örneğin bir işveren, Kurban Bayramı öncesi cuma gününü tatil ilan etmişse, bu kayıp gün daha sonra telafi ettirilebilir. - İşçinin Talebiyle Verilen Ücretsiz İzin:
İşçi kendi isteğiyle örneğin çocuğunun okul törenine katılmak için izin almışsa, bu süre sonradan telafi ettirilebilir.
📌 İşveren, telafi çalışmasının hangi nedenle yapılacağını ve ne zaman başlayacağını işçiye yazılı olarak bildirmek zorundadır.
⚖️ Telafi Çalışması İçin Onay Gerekli midir?
Telafi çalışması için işçinin yazılı onayı gerekmez. Ancak telafi edilen günlerde işçinin ücreti zaten ödenmiş olmalıdır. Ücretsiz izin süresi için telafi çalışması yaptırılamaz.
Bursa’dan Örnek:
Osmangazi’de bir otelde çalışan personel, annesinin hastalığı nedeniyle 3 gün ücretsiz izin aldı. Bu durumda işverenin bu 3 günü telafi ettirmesi yasal olmaz çünkü ücret ödenmemiştir.
⏰ Telafi Çalışmasının Sınırları Nelerdir?
Telafi çalışması günlük 3 saati geçemez ve toplam çalışma süresi 11 saati aşamaz. Ayrıca, resmi tatil günlerinde telafi çalışması yaptırılamaz.
Örnek Uygulama:
Günde 9 saat çalışan bir işçi, yalnızca 2 saatlik telafi çalışması yapabilir. Aksi takdirde toplam 12 saate çıkacağı için fazla mesaiye girmiş olur.
🕒 Telafi Çalışması Ne Zaman Yapılmalı?
İş Kanunu’na göre telafi çalışması, çalışılamayan günün ardından en geç 4 ay içinde yapılmalıdır.
📌 Cumhurbaşkanı bu süreyi 8 aya kadar uzatabilir.
Bursa’dan Örnek:
2024 Şubat ayında Karacabey’de sel felaketi nedeniyle bir işyerinde 1 hafta ara verilmişti. Bu sürelerin tamamı Nisan sonuna kadar günlük 2 saatlik dilimlerle telafi edildi.
💰 Telafi Çalışmasında Fazla Mesai Ücreti Ödenir mi?
Hayır. Telafi çalışması, daha önce ücreti ödenmiş ama fiilen çalışılmamış sürelerin yerine yapıldığından fazla mesai ücreti ödenmez.
İşçi yalnızca normal ücretini alır. Eğer telafi süresi, yasal sınırları aşarsa, o zaman fazla mesaiye girdiği kabul edilir ve ücret %50 zamlı ödenmelidir.
🚫 Resmi Tatillerde Telafi Çalışması Yaptırılabilir mi?
Kesinlikle hayır.
İş Kanunu ve yönetmelik gereği, resmi tatillerde telafi çalışması yapılması yasaktır.
Örnek Durum:
2023 Cumhuriyet Bayramı’nda İnegöl’de faaliyet gösteren bir imalathane, resmi tatil olmasına rağmen çalışanlara telafi yaptırmış ve sonrasında işçiler fazla mesai talepli dava açmış, mahkeme işçileri haklı bulmuştur.
⚠️ Telafi Çalışması Uygulanmazsa Ne Olur?
Telafi süresinde çalıştırılmayan işçiye ek ücret ödenmez. Ancak işverenin;
- Telafi yapılması gereken süreyi belirlememesi,
- Telafi sınırlarını aşması,
- Telafi çalışmasını resmi tatil veya Pazar günü yaptırması,
gibi durumlar hukuka aykırıdır ve işçi dava açarak fazla mesai alacağı talep edebilir.