İstinaf Kesinlik Sınırında Asıl Alacak Dikkate Alınır

1. Giriş

İstinaf kanun yoluna başvuru hakkı, yargılamanın ikinci derece mahkeme tarafından denetlenmesini sağlayan önemli bir temyiz öncesi başvuru yoludur. Ancak 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK), bazı kararları parasal sınır altında kalması hâlinde kesin hale getirmiştir. Bu sınırın nasıl belirleneceği ise uygulamada sıkça tartışma yaratmaktadır.

Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 29.05.2024 tarihli, 2024/118 E. ve 2024/289 K. sayılı kararı bu konuda önemli bir içtihat ortaya koymuştur.

2. Uyuşmazlığın Özeti

Bir hizmet sözleşmesinden kaynaklanan alacak davasında, mahkeme 418.628,78 TL asıl alacağın kabulüne, ancak faiz başlangıç tarihine yönelik talebin reddine karar vermiştir. Davacı bu faiz başlangıç tarihi yönünden istinaf yoluna gitmiştir.

Bölge Adliye Mahkemesi, faiz konusunu fer’î nitelikte görerek “karar kesin nitelikte” diyerek istinaf başvurusunu incelememiştir. Ancak Yargıtay 6. Hukuk Dairesi bu kararı bozmuştur. Direnme üzerine dosya Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’na taşınmıştır.

3. Hukuk Genel Kurulu’nun Değerlendirmesi

Kurul, istinaf sınırı belirlenirken yalnızca asıl talep olan 418.628,78 TL’nin dikkate alınması gerektiğine, bu nedenle faiz gibi fer’î taleplerin istinaf incelemesine engel teşkil etmeyeceğine hükmetmiştir.

Kararın Öne Çıkan Hususları:

• Kesinlik sınırı belirlenirken sadece asıl alacak dikkate alınır.
• Faiz, icra tazminatı, delil tespiti gideri, avukatlık ücreti gibi kalemler istinaf sınırı hesabına dahil edilemez.
• Ancak, fer’î talepler, asıl alacağa bağlı olduğu sürece ve miktar asıl alacakla belirlenen sınırı geçtiği sürece istinafa konu edilebilir.
• Fer’i alacak yönünden verilen red kararı, asıl talep istinaf sınırını geçtiği için istinaf incelemesine tabidir.

4. İlgili Kanun Hükümleri

• HMK m. 341: İstinaf edilebilecek kararları ve parasal sınırları düzenler.
• HMK Ek Madde 1: Kesinlik sınırının her yıl yeniden değerlendirme oranında artırılacağını düzenler.
• HMK m. 346/1: Kesin hüküm niteliği taşıyan kararlarda mahkemece karar verilebileceğini belirtir.

5. Kararın Uygulamadaki Önemi

Bu içtihat, uygulamada sıkça karşılaşılan “fer’i alacaklar istinafa konu olabilir mi?” sorusuna net bir yanıt vermektedir. Özellikle alacağın tamamının kabul edildiği durumlarda, fer’î taleplerdeki ret yönünden de istinaf incelemesi yapılabileceği vurgulanmaktadır.

Ayrıca, bölge adliye mahkemelerinin sıkça uyguladığı “karar kesin” gerekçesiyle istinafı reddetme yaklaşımı, bu kararla birlikte sınırlanmıştır.

6. Uygulayıcılara Öneriler

• Dava açarken asıl alacak tutarı ile fer’i alacakları net şekilde ayırın.
• Asıl talebinizin miktarının, güncel istinaf sınırını geçtiğinden emin olun (2024 yılı için sınır 23.600 TL’dir).
• Fer’i nitelikteki faiz, tazminat, avukatlık ücreti gibi talepleriniz reddedilse dahi, asıl talebiniz istinaf sınırının üstündeyse istinaf başvurusunda bulunabilirsiniz.
• Mahkemelerin “karar kesin” gerekçesiyle verdiği ret kararlarına karşı temyiz hakkınızı kullanın.

7. Sonuç

Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun bu önemli kararı, istinaf sınırının nasıl hesaplanacağına dair içtihat birliği sağlamıştır. Asıl alacak üzerinden yapılan hesaplamalar dikkate alınarak, fer’î taleplerdeki uyuşmazlıklar da istinaf incelemesine açık hâle gelmiştir. Bu karar, özellikle kamu idareleriyle yapılan sözleşmelerden doğan alacak uyuşmazlıklarında yol gösterici niteliktedir.