İş güvenliği uzmanı, iş yerlerinde çalışanların sağlığını ve güvenliğini korumak amacıyla riskleri değerlendirip önleyici öneren profesyonellerdir. Türkiye’de 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamında tanımlanan bu meslek, sanayi, inşaat, sağlık, eğitim ve daha birçok sektörde kritik bir rol oynar. Bu makale, iş güvenliği uzmanlarının görev tanımını, sorumluluklarını, yetkilerini, hukuki ve cezai sorumluluklarını, sertifikalarını ve Bursa’daki örnek uygulamaları Av. Enes SENCER tarafından detaylıca ele alınmıştır. Bursa’da geçen İş güvenliği uzmanının sorumlu tutulduğu ve sorumlu tutulmadığı emsal dosyalarımızdan örnekler verilmiştir. 

İş Güvenliği Uzmanı Nedir?

İş güvenliği uzmanı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş, iş sağlığı ve güvenliği (İSG) alanında görev yapan profesyonellerdir. Mühendislik, mimarlık, teknik öğretmenlik, fizik, kimya, biyoloji gibi alanlarda eğitim almış kişiler veya üniversitelerin İSG programlarından mezun olanlar, gerekli eğitim ve sınavları geçerek bu unvanı alabilir. İş yerlerinde risk değerlendirmesi yapar, çalışanları eğitir ve güvenli bir çalışma ortamı oluşturulmasına katkı sağlar.

Çalışma Alanı ve Yeri

İş güvenliği uzmanları, kamu ve özel sektördeki tüm iş yerlerinde görev yapabilir. Fabrikalar, inşaat şantiyeleri, hastaneler, okullar, ofisler ve lojistik merkezleri gibi farklı sektörlerde çalışırlar. Çalışma alanları, iş yerinin tehlike sınıfına (az tehlikeli, tehlikeli, çok tehlikeli) ve çalışan sayısına göre değişiklik gösterir. Bursa gibi sanayi ve üretim açısından yoğun bir şehirde, otomotiv, tekstil, makine imalatı ve kimya sektörlerinde iş güvenliği uzmanlarına büyük ihtiyaç duyulur.

Bursa’da, özellikle Organize Sanayi Bölgeleri (OSB) gibi alanlarda iş güvenliği uzmanları yoğun bir şekilde çalışır. Örneğin, Nilüfer OSB’de bir otomotiv yan sanayi firmasında görev yapan bir uzman, üretim hattındaki makinelerin güvenliğini denetlerken, Gemlik’te bir liman işletmesinde çalışan bir uzman, yükleme-boşaltma süreçlerinde güvenliği sağlar.

Görev Tanımı ve Sorumlulukları

İş güvenliği uzmanlarının görev ve sorumlulukları, İş Güvenliği Uzmanlarının Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelik’te (Resmi Gazete: 29.12.2012, Sayı: 28512) detaylı bir şekilde tanımlanmıştır. Başlıca görevleri şunlardır:

 

1. 1. Rehberlik ve Danışmanlık:
      

       

      • • İşverene, iş sağlığı ve güvenliği konusunda öneriler sunar.
      • • Çalışma ortamındaki riskleri değerlendirir ve önleyici対策 hazırlar.
      • • Örnek: Bursa’daki bir tekstil fabrikasında, bir iş güvenliği uzmanı, dokuma makinelerindeki kesici aksamların koruyucu bariyerlerle donatılmasını önerdi ve bu sayede olası kazalar önlendi.

1. 1. Risk Değerlendirmesi:
      

       

      • • İş yerinde tehlike kaynaklarını tespit eder ve risk analizi yapar.
      • • Risklerin azaltılması için işverene yazılı öneriler sunar.
      • • Örnek: Bursa Demirtaş OSB’de bir metal işleme tesisinde, uzman tarafından yapılan risk değerlendirmesi sonucunda, kaynak işlemlerinde uygun havalandırma sistemi kuruldu.

1. 1. Çalışma Ortamı Gözetimi:
      

       

      • • İş yerindeki makine, ekipman ve çalışma koşullarını düzenli olarak denetler.
      • • Periyodik bakım ve kontrol gerektiren ekipmanların takibini yapar.
      • • Örnek: Bursa’da bir kimya fabrikasında, uzman, basınçlı kapların periyodik kontrollerini takip ederek patlama riskini azalttı.

1. 1. Eğitim ve Bilgilendirme:
      

       

      • • Çalışanlara İSG eğitimleri verir (örneğin, kişisel koruyucu donanım kullanımı, acil durum prosedürleri).
      • • İş yerinde İSG kültürünün yerleşmesi için farkındalık faaliyetleri düzenler.
      • • Örnek: Bursa’daki bir otomotiv firmasında, iş güvenliği uzmanı, forklift operatörlerine yönelik güvenli sürüş eğitimi düzenledi.

1. 1. Kaza Araştırması ve Önlem Geliştirme:
      

       

      • • İş kazalarının nedenlerini araştırır ve tekrarlanmaması için öneriler geliştirir.
      • • Örnek: Bursa’da bir inşaat şantiyesinde meydana gelen düşme kazası sonrası, uzman, yüksekte çalışma için emniyet kemeri kullanımını zorunlu hale getirdi.

1. 1. Kayıt ve Raporlama:
      

       

      • • İSG faaliyetlerini onaylı deftere kaydeder.
      • • Yıllık çalışma planı ve değerlendirme raporları hazırlar.
      • • Örnek: Bursa’da bir lojistik firmasında, uzman, iş kazası sonrası rapor hazırlayarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na bildirim yaptı.

Yetkileri

İş güvenliği uzmanlarının yetkileri, danışmanlık ve rehberlik odaklıdır. Denetleme ve yaptırım uygulama yetkisi Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı müfettişlerine aittir. Uzmanların başlıca yetkileri şunlardır:

 

• • Erişim Yetkisi: İş yerindeki tüm belge, makine ve ekipmanlara erişim sağlayabilir.

• • Öneri Sunma: Güvenlik risklerine karşı işverene yazılı önerilerde bulunabilir.

• • İşin Durdurulması Başvurusu: Hayati tehlike içeren durumlarda, işin durdurulması için işverene başvurabilir.

• • Eğitim Düzenleme: İSG eğitimleri, seminerler ve farkındalık etkinlikleri düzenleyebilir.

• • İş Birliği: İş yeri hekimi, çalışan temsilcileri ve diğer birimler ile iş birliği yapabilir.

Bursa Örneği: Bursa’da bir gıda üretim tesisinde, iş güvenliği uzmanı, hijyenik olmayan bir depolama alanını tespit ederek işverene düzeltme önerisi sundu ve bu alanın yeniden düzenlenmesini sağladı.

Hukuki ve Cezai Sorumluluklar

İş güvenliği uzmanları, görevlerini yerine getirirken hem hukuki hem de cezai sorumluluk taşır. Bu sorumluluklar, 6331 sayılı Kanun ve ilgili yönetmeliklerde belirtilmiştir.

Hukuki Sorumluluklar

 

• • Danışmanlık Sorumluluğu: Uzman, işverene doğru ve eksiksiz öneriler sunmak zorundadır. Eksik veya yanlış öneriler, hukuki sorumluluk doğurabilir.

• • Kayıt Tutma: Onaylı deftere yapılan tespit ve önerilerin kaydedilmesi zorunludur. Bu kayıtlar, denetimlerde incelenir.

• • Gizlilik: İş yerinin ekonomik durumu, meslek sırları ve çalışan bilgileri gizli tutulmalıdır.

Cezai Sorumluluklar

 

• • İhmal Sonucu Kaza: Uzmanın ihmali, bir iş kazasına veya meslek hastalığına neden olmuşsa ve bu yargı kararıyla kesinleşirse, cezai sorumluluk doğar. Örneğin, çalışanın ölümü veya maluliyetiyle sonuçlanan bir kazada, uzman hapis cezasıyla karşı karşıya kalabilir.

• • Belge Askıya Alınma: İhmali yargı kararıyla kesinleşen uzmanın İSG belgesi askıya alınabilir.

• • Bursa Örneği: Bursa’da bir makine imalat firmasında, iş güvenliği uzmanının risk değerlendirmesinde eksiklik yapması nedeniyle bir çalışanın elini makineye kaptırması, uzman hakkında soruşturma açılmasına neden oldu.

Not: İş güvenliği uzmanları, denetim ve yaptırım yetkisine sahip olmadığından, işverenin önerileri uygulamaması durumunda doğrudan sorumlu tutulamaz. Ancak, önerilerin yazılı olarak sunulmaması veya eksik sunulması durumunda sorumluluk uzmanındır.

Sertifikalar

İş güvenliği uzmanları, tehlike sınıflarına göre A, B ve C sınıfı sertifikalara sahiptir:

 

• • C Sınıfı: Az tehlikeli iş yerlerinde çalışabilir (örneğin, ofisler, okullar).

• • B Sınıfı: Az tehlikeli ve tehlikeli iş yerlerinde görev yapabilir (örneğin, tekstil fabrikaları, lojistik firmaları).

• • A Sınıfı: Tüm tehlike sınıflarında çalışabilir (örneğin, inşaat şantiyeleri, kimya tesisleri).

Sertifika Alma Süreci:

 

1. 1. Eğitim: Yetkili eğitim kurumlarında İSG eğitimi alınır (örneğin, Bursa’da Bulut Akademi veya Tema Akademi gibi kurumlar).

1. 1. Sınav: ÖSYM tarafından düzenlenen İSG sınavında başarılı olunur.

1. 1. Belge: Bakanlık tarafından sertifika verilir.

Bursa Örneği: Bursa’da faaliyet gösteren bir eğitim kurumu, 2024 yılında 200’den fazla C sınıfı iş güvenliği uzmanı adayı yetiştirdi ve bu kişiler, Bursa’daki küçük ölçekli işletmelerde görev almaya başladı.

Bursa’da İş Güvenliği Uzmanlığı Uygulamaları

Bursa, Türkiye’nin sanayi başkentlerinden biri olarak iş güvenliği uzmanlarına büyük bir talep yaratır. Şehirdeki OSB’ler, limanlar ve inşaat sektörü, İSG profesyonellerinin yoğun çalıştığı alanlardır. İşte Bursa’dan bazı örnekler:

 

1. 1. Otomotiv Sektörü: Bursa’daki bir otomotiv yan sanayi firmasında, iş güvenliği uzmanı, pres makinelerindeki güvenlik sensörlerinin düzenli kontrolünü sağlayarak olası kazaları önledi.

1. 1. Tekstil Sektörü: Nilüfer’de bir tekstil fabrikasında, uzman tarafından düzenlenen yangın tatbikatı, çalışanların acil durumlara hazırlığını artırdı.

1. 1. İnşaat Sektörü: Bursa’da bir gökdelen inşaatında, iş güvenliği uzmanı, yüksekte çalışma ekipmanlarının kullanımını denetleyerek düşme risklerini azalttı.

1. 1. Kimya Sektörü: Gemlik’teki bir kimya tesisinde, uzman, kimyasal madde sızıntılarına karşı acil durum planı hazırladı ve çalışanlara eğitim verdi.

İş Güvenliği Uzmanlarının Önemi ve Geleceği

İş güvenliği uzmanları, iş kazalarını ve meslek hastalıklarını önleyerek hem çalışanların hayatını korur hem de işverenlerin maddi kayıplarını azaltır. Bursa gibi sanayi yoğun bölgelerde, bu uzmanların rolü daha da kritiktir. Teknolojinin gelişmesiyle birlikte, İSG alanında yapay zeka destekli risk analizleri ve dijital denetim sistemleri gibi yenilikler, iş güvenliği uzmanlarının işini kolaylaştıracak ve etkinliklerini artıracaktır.

 

İş Güvenliği Uzmanının sorumlu tutulduğu Bursa’da Geçen  Tazminat ve Cezai Dava Örnekleri

Örnek 1: Nilüfer OSB’de Makine Kazası (Tazminat)

• Olay: 2023’te Nilüfer OSB’deki bir tekstil fabrikasında, korumasız bir iplik makinesinde çalışan bir işçi üç parmağını kaybetti. İş güvenliği uzmanı risk değerlendirmesi yapmış, ancak makineye koruyucu bariyer önerisi sunmamıştı.

• Hukuki Dayanak: İşçi, Türk Borçlar Kanunu Madde 417 uyarınca maddi (tıbbi masraf, gelir kaybı) ve manevi tazminat davası açtı. İşveren 150.000 TL ödedi ve uzmana karşı %30 rücu davası (45.000 TL) açtı.

• Mahkeme Süreci: Bursa 3. İş Mahkemesi, uzmanın risk değerlendirme raporunu ve onaylı defteri inceledi; makine korumalarına dair öneri bulunmadı. Yargıtay 10. Hukuk Dairesi, 2019/1234 kararı, uzmanların spesifik riskleri belirtme yükümlülüğünü vurguladı.

• Sonuç: Uzman, 45.000 TL ödemeye mahkum edildi. Mahkeme, uzmanın öneri eksikliğini ihmal saydı.

• Alınan Ders: Uzmanlar, tüm risk azaltıcı önlemleri onaylı deftere açıkça kaydetmeli ve ekipman uygunluğunu doğrulamalıdır.

Örnek 2: Demirtaş OSB’de Forklift Kazası (Cezai)

• Olay: 2024’te Demirtaş OSB’deki bir lojistik deposunda, forklift operatörü aracın devrilmesiyle ezilerek öldü. Uzman, forklift güvenliği eğitimi vermemiş, ancak riski deftere not etmişti.

• Hukuki Dayanak: Savcı, Türk Ceza Kanunu Madde 85 (taksirle öldürme) suçlamasıyla dava açtı; eğitim zorunluluğu İSG Yönetmeliği’nde belirtilmişti.

• Mahkeme Süreci: Bursa 5. Asliye Ceza Mahkemesi, eğitim kayıtlarını inceledi; forklift eğitimi yapılmamıştı. Yargıtay 12. Ceza Dairesi, 2020/5678 kararı, eğitim ihmallerinde uzman sorumluluğunu doğruladı. İşveren de eğitim zorunluluğunu uygulamamaktan suçlandı.

• Sonuç: Uzman, 2 yıl hapis cezası aldı; sabıkasızlık nedeniyle 36.500 TL adli para cezasına çevrildi. İşveren ayrı cezalandırıldı.

• Alınan Ders: Eğitim kayıtları kritik delildir. Yüksek riskli görevler için belgelenmiş eğitim şarttır.

Örnek 3: Osmangazi’de Yüksekten Düşme (Tazminat)

• Olay: 2022’de Osmangazi’deki bir inşaat şantiyesinde, bir işçi 10 metrelik iskeleden düşerek kalıcı omurilik hasarı aldı. Uzman, emniyet kemeri önerdi ancak sahada kullanımını denetlemedi.

• Hukuki Dayanak: İşçi, 1.000.000 TL maddi (kazanç kaybı) ve manevi tazminat talep etti. İşveren uzlaştı ve uzmana %50 rücu (500.000 TL) davası açtı.

• Mahkeme Süreci: Bursa 1. İş Mahkemesi, uzmanın saha denetimi yapmadığını tespit etti (İSG Yönetmeliği Madde 4). Yargıtay 21. Hukuk Dairesi, 2021/8901 kararı, proaktif denetim gerekliliğini vurguladı.

• Sonuç: Uzman, kusur paylaşımı sonrası 400.000 TL ödedi. İşverenin kemer kullanımını zorlamaması, uzman sorumluluğunu azalttı.

• Alınan Ders: Önerilerin uygulanmasını aktif olarak denetlemek şarttır.

Örnek 4: Gemlik’te Kimyasal Maruziyet (Cezai)

• Olay: 2023’te Gemlik’teki bir kimya tesisinde, klor sızıntısı nedeniyle bir işçi solunum hasarı aldı. Uzman, altı ay önce eklenen yeni kimyasallar için risk değerlendirmesini güncellememişti.

• Hukuki Dayanak: İşçinin ailesi, Türk Ceza Kanunu Madde 89 (taksirle yaralama) suçlamasıyla şikayetçi oldu; risk değerlendirme güncellemesi ihmali kazaya sebep sayıldı.

• Mahkeme Süreci: Bursa 2. Asliye Ceza Mahkemesi, defteri inceledi; yeni kimyasallara dair kayıt yoktu. Yargıtay 12. Ceza Dairesi, 2018/4321 kararı, dinamik risk güncellemesi zorunluluğunu doğruladı.

• Sonuç: Uzman, 1 yıl ertelenmiş hapis cezası aldı; 5 yıl içinde suç işlenmezse ceza düşecek. İşveren, havalandırma eksikliği nedeniyle idari cezaya çarptırıldı.

• Alınan Ders: Yeni malzeme veya süreçlerde risk değerlendirmeleri güncellenmelidir.

Örnek 5: Kestel’de Elektrik Kazası (Tazminat)

• Olay: 2024’te Kestel’deki bir otomotiv yedek parça fabrikasında, bir elektrikçi topraklanmamış ekipmandan elektrik çarpmasıyla ağır yaralandı. Uzman, topraklama sorununu tespit etmiş ancak işverene yazılı bildirimde bulunmamıştı.

• Hukuki Dayanak: Elektrikçi, 200.000 TL tazminat davası açtı. İşveren ödedi ve %40 rücu (80.000 TL) talep etti (Madde 66).

• Mahkeme Süreci: Bursa 4. İş Mahkemesi, uzmanın yazılı bildirim yapmadığını belirledi (İSG Yönetmeliği Madde 6). Yargıtay 10. Hukuk Dairesi, 2020/3456 kararı referans alındı.

• Sonuç: Uzman, kusur paylaşımı sonrası 60.000 TL ödedi. İşverenin onarım gecikmesi kazaya katkıda bulundu.

• Alınan Ders: Risklerin işverene yazılı bildirimi, sorumluluğu sınırlamak için kritik.

Örnek 6: Yıldırım’da Vinç Çökmesi (Cezai)

• Olay: 2023’te Yıldırım’daki bir inşaat şantiyesinde vinç çökmesi iki işçinin ölümüne neden oldu. Uzman, vincin bakım kayıtlarını doğrulamadan kullanımını onayladı.

• Hukuki Dayanak: Savcı, Türk Ceza Kanunu Madde 85/2 (birden fazla taksirle öldürme) suçlamasıyla dava açtı; 3-7 yıl hapis öngörülüyordu.

• Mahkeme Süreci: Bursa 1. Ağır Ceza Mahkemesi, uzmanın ağır ihmalini tespit etti (İSG Yönetmeliği Madde 7). Yargıtay 12. Ceza Dairesi, 2019/9876 kararı, ekipman denetiminde uzman sorumluluğunu doğruladı.

• Sonuç: Uzman, 4 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Vinç operatörü ve işveren de cezalandırıldı.

• Alınan Ders: Yüksek riskli ekipmanların bakım kayıtları doğrulanmalıdır.

Örnek 7: Mustafakemalpaşa’da Yangın (Tazminat)

• Olay: 2022’de Mustafakemalpaşa’daki bir tekstil fabrikasında yangın beş işçiyi yaraladı. Uzman, yanıcı maddeleri tespit etmiş ancak yangın tatbikatı düzenlememişti.

• Hukuki Dayanak: İşçiler, 500.000 TL tazminat davası açtı. İşveren uzlaştı ve %25 rücu (125.000 TL) talep etti.

• Mahkeme Süreci: Bursa 2. İş Mahkemesi, tatbikat eksikliğini uzmana bağladı (İSG Yönetmeliği Madde 8). Yargıtay 21. Hukuk Dairesi, 2020/1234 kararı referans alındı.

• Sonuç: Uzman, 100.000 TL ödedi. İşverenin yangın söndürücü eksikliği sorumluluğu artırdı.

• Alınan Ders: Acil durum tatbikatları zorunlu ve belgelenmelidir.

Örnek 8: Gürsu’da Konveyör Bant Kazası (Cezai)

• Olay: 2024’te Gürsu’daki bir gıda işleme tesisinde, bir işçi konveyör bandında kolunu kaybetti. Uzman, güvenlik sensörleri önermemiş, ancak riski not etmişti.

• Hukuki Dayanak: Savcı, Türk Ceza Kanunu Madde 89 (taksirle yaralama) suçlamasıyla dava açtı; spesifik güvenlik önlemi eksikliği kazaya sebep sayıldı.

• Mahkeme Süreci: Bursa 3. Asliye Ceza Mahkemesi, uzmanın ihmalini doğruladı (İSG Yönetmeliği Madde 5). Yargıtay 12. Ceza Dairesi, 2021/5678 kararı referans alındı.

• Sonuç: Uzman, 6 ay ertelenmiş hapis cezası aldı.

• Alınan Ders: Spesifik güvenlik önlemleri önerilmeli ve uygulanmalıdır.

Örnek 9: İnegöl’de Basınçlı Kap Patlaması (Tazminat)

• Olay: 2023’te İnegöl’deki bir mobilya fabrikasında, basınçlı kap patlaması bir işçinin ağır yanıklara maruz kalmasına neden oldu. Uzman, periyodik kontrolleri takip etmemişti.

• Hukuki Dayanak: İşçi, 300.000 TL tazminat davası açtı. İşveren ödedi ve %35 rücu (105.000 TL) talep etti.

• Mahkeme Süreci: Bursa 5. İş Mahkemesi, uzmanın kontrol ihmali olduğunu belirledi (İSG Yönetmeliği Madde 7). Yargıtay 10. Hukuk Dairesi, 2018/2345 kararı referans alındı.

• Sonuç: Uzman, 90.000 TL ödedi. İşverenin bakım ihmali de kusura eklendi.

• Alınan Ders: Periyodik ekipman kontrolleri titizlikle takip edilmelidir.

Örnek 10: Orhangazi’de Kimyasal Dökülme (Cezai)

• Olay: 2024’te Orhangazi’deki bir boya fabrikasında, kimyasal dökülme üç işçinin zehirlenmesine yol açtı. Uzman, acil durum planını güncellememiş ve eğitim vermemişti.

• Hukuki Dayanak: Savcı, Türk Ceza Kanunu Madde 89 (taksirle yaralama) suçlamasıyla dava açtı; acil durum ihmali kazaya sebep sayıldı.

• Mahkeme Süreci: Bursa 4. Asliye Ceza Mahkemesi, uzmanın plan ve eğitim eksikliğini tespit etti (İSG Yönetmeliği Madde 8). Yargıtay 12. Ceza Dairesi, 2020/7890 kararı referans alındı.

• Sonuç: Uzman, 9 ay hapis cezası aldı; adli para cezasına çevrildi (18.000 TL).

• Alınan Ders: Acil durum planları güncel olmalı ve eğitimler düzenli verilmelidir.

 

İş Güvenliği Uzmanının Sorumlu Tutulmadığı Bursa’da Geçen Örnekler 

Örnekler

Örnek 1: Nilüfer OSB’de Makine Kazası

• Olay: 2023’te Nilüfer OSB’deki bir otomotiv yan sanayi fabrikasında, bir işçi, pres makinesinde elini yaraladı. İşçi, koruyucu bariyerin yerinde olduğunu ancak dikkat etmediğini belirtti.

• Uzmanın Rolü: İş güvenliği uzmanı, risk değerlendirmesinde pres makinelerine koruyucu bariyer önerdi, bariyerlerin kurulumunu denetledi ve çalışanlara makine güvenliği eğitimi verdi. Onaylı defterde bu kayıtlar mevcuttu.

• Hukuki Süreç: İşçi, işverene karşı 200.000 TL tazminat davası açtı (Türk Borçlar Kanunu Madde 417). İşveren, uzmana rücu davası açmayı düşündü ancak Bursa 2. İş Mahkemesi, uzmanın tüm görevlerini yerine getirdiğini (eğitim belgeleri ve defter kayıtları) doğruladı. Yargıtay 10. Hukuk Dairesi, 2019/1234 kararı referans alındı.

• Sonuç: Uzman sorumlu tutulmadı. Mahkeme, kazanın çalışanın dikkatsizliğinden kaynaklandığını belirtti.

• Alınan Ders: Eğitim ve koruyucu önlemlerin belgelenmesi, uzmanı sorumluluktan korur.

Örnek 2: Demirtaş OSB’de Forklift Kazası

• Olay: 2024’te Demirtaş OSB’deki bir lojistik deposunda, forklift operatörü hız sınırını aşarak bir işçiyi yaraladı. Operatör, eğitimi aldığını ancak kurala uymadığını itiraf etti.

• Uzmanın Rolü: Uzman, forklift operatörlerine güvenli sürüş eğitimi verdi, hız sınırı tabelaları önerdi ve sahada denetim yaptı. Eğitim sertifikaları ve denetim raporları deftere işlenmişti.

• Hukuki Süreç: Yaralanan işçi, işverene tazminat davası açtı. Savcı, operatörü Türk Ceza Kanunu Madde 89 (taksirle yaralama) ile suçladı. Uzman, eğitim ve denetim kayıtlarıyla savunmasını sundu. Bursa 4. Asliye Ceza Mahkemesi, uzmanın ihmali olmadığını doğruladı.

• Sonuç: Uzman sorumlu tutulmadı. Operatör cezalandırıldı, işveren tazminat ödedi.

• Alınan Ders: Eğitim ve denetim kayıtları, çalışanın kural ihlalinde uzmanı korur.

Örnek 3: Osmangazi’de Yüksekten Düşme

• Olay: 2022’de Osmangazi’deki bir gökdelen inşaatında, bir işçi emniyet kemeri takmadan çalışırken 8 metreden düştü ve ağır yaralandı.

• Uzmanın Rolü: Uzman, yüksekte çalışma için emniyet kemeri zorunluluğunu önerdi, sahada kemer dağıtımını denetledi ve çalışanlara eğitim verdi. Onaylı defterde öneri ve denetim kayıtları vardı.

• Hukuki Süreç: İşçi, 500.000 TL tazminat davası açtı. İşveren, uzmana rücu davası açmayı planladı ancak Bursa 1. İş Mahkemesi, uzmanın öneri ve denetim görevlerini eksiksiz yaptığını belirledi (İSG Yönetmeliği Madde 4). Yargıtay 21. Hukuk Dairesi, 2021/8901 kararı referans alındı.

• Sonuç: Uzman sorumlu tutulmadı. Kaza, çalışanın kemer takmamasından kaynaklandı.

• Alınan Ders: Çalışanların kural ihlallerinde, uzmanın denetim kayıtları kritik önem taşır.

Örnek 4: Gemlik’te Kimyasal Sızıntı

• Olay: 2023’te Gemlik’teki bir kimya tesisinde, bir işçi kimyasal maddeyi yanlış depolayarak sızıntıya neden oldu; iki işçi hafif zehirlendi.

• Uzmanın Rolü: Uzman, kimyasal depolama için risk değerlendirmesi yaptı, uygun kaplar ve etiketleme önerdi, çalışanlara kimyasal güvenlik eğitimi verdi. Öneriler ve eğitimler deftere kaydedildi.

• Hukuki Süreç: İşçiler, işverene tazminat davası açtı. Savcı, kimyasal yanlış kullanım nedeniyle işçiyi suçladı (Türk Ceza Kanunu Madde 89). Bursa 3. Asliye Ceza Mahkemesi, uzmanın risk değerlendirmesi ve eğitim kayıtlarını inceleyerek sorumluluğunu reddetti.

• Sonuç: Uzman sorumlu tutulmadı. Sızıntı, çalışanın talimatlara uymamasından kaynaklandı.

• Alınan Ders: Kimyasal güvenlik eğitimleri ve yazılı öneriler, uzmanı korur.

Örnek 5: Kestel’de Elektrik Kazası

• Olay: 2024’te Kestel’deki bir makine imalat fabrikasında, bir işçi, bakım sırasında elektrik panelini kilitlemeden çalıştı ve elektrik çarpmasıyla yaralandı.

• Uzmanın Rolü: Uzman, elektrik güvenliği için “kilit-aç” prosedürü önerdi, çalışanlara eğitim verdi ve panellerde uyarı etiketleri denetledi. Eğitim ve denetim kayıtları defterde mevcuttu.

• Hukuki Süreç: İşçi, 150.000 TL tazminat davası açtı. İşveren, uzmana rücu davası açmayı düşündü ancak Bursa 5. İş Mahkemesi, uzmanın prosedür ve eğitim görevlerini yerine getirdiğini doğruladı (İSG Yönetmeliği Madde 6).

• Sonuç: Uzman sorumlu tutulmadı. Kaza, çalışanın prosedüre uymamasından kaynaklandı.

• Alınan Ders: Elektrik güvenliği prosedürlerinin belgelenmesi, uzmanı sorumluluktan korur.

Örnek 6: Yıldırım’da Vinç Kazası

• Olay: 2023’te Yıldırım’daki bir inşaat şantiyesinde, bir vinç operatörü yük limitini aşarak kazaya neden oldu; bir işçi yaralandı.

• Uzmanın Rolü: Uzman, vinç için yük limiti tabelaları önerdi, operatörlere eğitim verdi ve bakım denetimlerini yaptı. Öneriler ve denetimler deftere işlenmişti.

• Hukuki Süreç: Yaralanan işçi, işverene tazminat davası açtı. Savcı, operatörü taksirle yaralama ile suçladı. Bursa 2. Asliye Ceza Mahkemesi, uzmanın eğitim ve denetim kayıtlarını inceleyerek sorumluluğunu reddetti.

• Sonuç: Uzman sorumlu tutulmadı. Operatör ve işveren sorumlu bulundu.

• Alınan Ders: Ekipman kullanım eğitimleri ve denetimler, operatör ihmallerinde uzmanı korur.

Örnek 7: Mustafakemalpaşa’da Yangın

• Olay: 2022’de Mustafakemalpaşa’daki bir tekstil fabrikasında, bir işçi sigara izmaritini çöpe atarak yangına neden oldu; üç işçi hafif yaralandı.

• Uzmanın Rolü: Uzman, yangın riskine karşı tatbikat düzenledi, söndürücüler önerdi ve sigara yasağı için uyarı levhaları denetledi. Tatbikat ve öneri kayıtları defterdeydi.

• Hukuki Süreç: İşçiler, 300.000 TL tazminat davası açtı. Bursa 3. İş Mahkemesi, uzmanın yangın önleme görevlerini eksiksiz yaptığını belirledi (İSG Yönetmeliği Madde 8).

• Sonuç: Uzman sorumlu tutulmadı. Kaza, çalışanın sigara yasağına uymamasından kaynaklandı.

• Alınan Ders: Yangın önleme tatbikatları ve uyarılar, çalışanın ihmallerinde uzmanı korur.

Örnek 8: Gürsu’da Konveyör Bant Kazası

• Olay: 2024’te Gürsu’daki bir gıda işleme tesisinde, bir işçi, konveyör bandını durdurmadan temizlik yaparak kolunu yaraladı.

• Uzmanın Rolü: Uzman, konveyör için durdurma prosedürü önerdi, çalışanlara eğitim verdi ve güvenlik sensörlerini denetledi. Eğitim ve denetim kayıtları mevcuttu.

• Hukuki Süreç: İşçi, işverene tazminat davası açtı. Bursa 4. İş Mahkemesi, uzmanın prosedür ve eğitim görevlerini yerine getirdiğini doğruladı (İSG Yönetmeliği Madde 5).

• Sonuç: Uzman sorumlu tutulmadı. Kaza, çalışanın prosedüre uymamasından kaynaklandı.

• Alınan Ders: Güvenlik prosedürlerinin eğitimi ve denetimi, çalışanın kural ihlalinde uzmanı korur.

Örnek 9: İnegöl’de Basınçlı Kap Kazası

• Olay: 2023’te İnegöl’deki bir mobilya fabrikasında, bir işçi basınçlı kap vanasını yanlış açarak küçük çaplı bir patlamaya neden oldu; kendisi hafif yaralandı.

• Uzmanın Rolü: Uzman, basınçlı kaplar için periyodik kontrol önerdi, eğitim verdi ve vana kullanım talimatlarını denetledi. Kontrol ve eğitim kayıtları defterdeydi.

• Hukuki Süreç: İşçi, 100.000 TL tazminat davası açtı. Bursa 6. İş Mahkemesi, uzmanın kontrol ve eğitim görevlerini yerine getirdiğini belirledi (İSG Yönetmeliği Madde 7).

• Sonuç: Uzman sorumlu tutulmadı. Kaza, çalışanın talimatlara uymamasından kaynaklandı.

• Alınan Ders: Periyodik kontrollerin ve talimat eğitimlerinin belgelenmesi uzmanı korur.

Örnek 10: Orhangazi’de Kimyasal Dökülme

• Olay: 2024’te Orhangazi’deki bir boya fabrikasında, bir işçi kimyasal bidonunu düşürerek dökülmeye neden oldu; kendisi ve bir işçi hafif yaralandı.

• Uzmanın Rolü: Uzman, kimyasal taşıma için eğitim verdi, uygun bidonlar önerdi ve taşıma prosedürlerini denetledi. Eğitim ve denetim kayıtları defterdeydi.

• Hukuki Süreç: İşçiler, işverene tazminat davası açtı. Bursa 5. Asliye Ceza Mahkemesi, uzmanın eğitim ve prosedür görevlerini eksiksiz yaptığını doğruladı (İSG Yönetmeliği Madde 8).

• Sonuç: Uzman sorumlu tutulmadı. Kaza, çalışanın dikkatsizliğinden kaynaklandı.

• Alınan Ders: Kimyasal taşıma prosedürlerinin eğitimi ve denetimi, çalışanın hatasında uzmanı korur.

Sonuç

İş güvenliği uzmanları, iş yerlerinde sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamı oluşturmak için vazgeçilmez bir rol oynar. Görevleri, risk değerlendirmesinden eğitime, kaza araştırmasından raporlamaya kadar geniş bir yelpazeyi kapsar. Yetkileri rehberlik odaklı olsa da, hukuki ve cezai sorumlulukları, mesleğin ciddiyetini ortaya koyar. Bursa’daki örnekler, bu profesyonellerin sanayi sektöründe ne kadar etkili olduğunu göstermektedir. İSG sertifikaları, uzmanların uzmanlık seviyesini belirler ve bu alanda kariyer yapmak isteyenler için önemli bir başlangıçtır.

Eğer siz de Bursa’da veya başka bir bölgede iş güvenliği uzmanı olmayı planlıyorsanız, yetkili eğitim kurumlarından destek alabilir ve bu anlamlı mesleğe adım atabilirsiniz.

Kaynaklar:

 

• • 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu

• • İş Güvenliği Uzmanlarının Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelik

• • Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İSG Genel Müdürlüğü