Anayasal Sadakat ve Kamu Görevinden Çıkarma
FETÖ Kodlama Sistemi, Anayasal Sadakat ve Kamu Görevinden Çıkarma – Danıştay 5. Dairesi’nin 2024/11080 E., 2024/18554 K. Sayılı Kararının Analizi
1. Giriş: Kodlama Sistemi Ne Anlama Geliyor?
15 Temmuz sonrası yürürlüğe giren olağanüstü hâl rejiminde FETÖ/PDY ile mücadele kapsamında kamu görevinden çıkarma işlemlerinin hukuki dayanağı, 375 sayılı KHK’nın geçici 35/B maddesi olmuştur. Bu düzenleme ile özellikle emniyet teşkilatı içinde örgütsel kodlamalara dayalı olarak yapılan ihraç işlemleri gündeme gelmiş, “alan içi”, “serhat”, “ümit”, “EA”, “SCD”, “SC” gibi kodlar, kamu görevinden çıkarmanın temel gerekçesi olmuştur.
🔹 2. Olayın Özeti
Dava, polis memuru olan davacının, İçişleri Bakanlığı kararıyla 7145 sayılı Kanun uyarınca kamu görevinden çıkarılmasına ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
- İdare Mahkemesi işlemi iptal etti.
- Bölge İdare Mahkemesi bu iptal kararını hukuka uygun buldu.
- Danıştay 5. Dairesi, yapılan temyiz incelemesinde bu kararı bozdu ve kodlama sistemine ilişkin önemli ilkeler ortaya koydu.
🔹 3. Danıştay’ın Hukuki Değerlendirmesi
📍 Kodlama Sistemi Hukuka Uygun
Danıştay, gizli tanık “…” tarafından teslim edilen dijital verilerin:
- CMK 127 ve 134’e uygun şekilde elde edildiğini,
- Kodların mahiyetini tanımlayan ifadelerin birebir veri içeriğiyle örtüştüğünü,
- Kodlamanın Emniyet teşkilatındaki tüm personeli kapsayacak düzeyde sistematik yapıldığını kabul etmiştir.
💬 “Alan içi” kodlaması örgütle iltisakın en güçlü kanıtıdır. Serhat (SC, SCD) ve Ümit (C, CA) kodlamaları ise daha önce örgüt içi yer alıp ayrılanlara yöneliktir.
📍 Kodlama: Örgütle Bağlantının Göstergesi
- “Alan-içi” kodlaması, örgütsel faaliyetlerin içinde yer almayı ifade eder (toplantı, himmet, görev, mahrem imamla ilişki).
- “Serhat/SC/SCD” ve “Ümit/C” kodları, örgütten ayrılmış ancak tekrar kazanılmak istenen kişiler için kullanılır.
📍 Anayasal Sadakat ve İltisak
Danıştay, “serhat” gibi kodların varlığının, geçmişte “alan içi” olan bir kişinin örgütle irtibatını sürdürdüğünü gösterdiğini; bu durumun da Anayasal sadakat yükümlülüğüyle bağdaşmadığını vurguladı.
🔹 4. Karşı Oy Ne Diyor?
Karşı oyda, “SC” ve “SCD” gibi serhat kategorisindeki alt kodların her zaman örgütle bağın devam ettiğini göstermeyeceği, kişinin örgütten kopmasının mümkün olduğu, örgütsel takibin tek taraflı olabileceği ve başka hiçbir veri yoksa kamu görevinden çıkarmanın orantılılık ve eşitlik ilkesine aykırı olabileceği savunulmuştur.
📌 “Kendisi örgütten ayrıldıysa ve herhangi bir faaliyet, himmet, toplantı, görev bilgisi yoksa sırf kodlama tek başına yeterli değildir” görüşü savunulmuştur.
🔹 5. Danıştay’ın Sonuç ve Etkisi
Danıştay çoğunluk oyu ile:
- “SC” ve “SCD” kodlamalarının, geçmişte “alan içi” örgüt mensubu olunduğunu gösterdiğini,
- Bu kişilerin kamu hizmetinden çıkarılmasının hukuka uygun olduğunu,
- Kodlamanın tek başına delil olarak kullanılabileceğini vurgulamıştır.
📌 Böylece emsal nitelikte bir kararla, FETÖ ile mücadelede kodlama sistemi delil olarak hukuken kabul edilmiştir.
🔹 6. Bu Karar Neden Önemli?
✅ Kodlama sisteminin adli süreçlere dahil edilmesi netleşti
✅ “SC” ve “SCD” gibi kodlar tek başına iltisak/irtibat göstergesi kabul edildi
✅ Danıştay, örgütten ayrılmış olmayı bağ koparma olarak görmemektedir
✅ Kamu görevinden çıkarma işlemlerinin dayanağı genişledi
🔹 7. Sıkça Sorulan Sorular (15+)
| ❓ Soru | ✅ Yanıt |
|---|---|
| SC kodu ne anlama gelir? | “Serhat” kategorisidir. Örgütten kopan ancak izlenen kişidir. |
| SCD ne demek? | SC alt kodudur; irtibat kurulamayan ama izlenen kişiyi ifade eder. |
| Alan içi kod nedir? | Örgütle aktif bağ kurmuş kişidir. Toplantı, himmet, görev vs. var. |
| Kodlama delil sayılır mı? | Danıştay’a göre evet, hem tek başına hem de kuvvetli delildir. |
| EA kodu neyi gösterir? | “Eşit Ağırlıklı” örgüt mensubu. En sadık, 5. düzey kodlu kişilerdir. |
| Himmet bilgisi yoksa yine de çıkarılır mı? | Kodlamaya göre evet, “alan içi” geçmişi yeterlidir. |
| Serhat kodu olan biri geri dönerse ne olur? | Örgüt içi değerlendirmeye alınır, tekrar kodlanır. |
| Mahkemeler hangi kararı esas alıyor? | Danıştay ve AYM kararları, “değerlendirme” yeterlidir diyor. |
| Kodlama sistemini kim hazırladı? | Gizli tanıklara göre mahrem imamlar tarafından oluşturuldu. |
| Kodların sayısı ve anlamları nedir? | 50’den fazla kod var, “CA”, “CB”, “SC”, “SCD”, “EA”, “A5” gibi. |
| Kodlama olmadan ihraç olur mu? | Mümkün ama kodlama varsa güçlü delil kabul ediliyor. |
| SC olan biri geri dönerse nasıl değerlendirilir? | Kodlama güncellenir; ancak kamu görevi için yeterli görülmez. |
| Danıştay’ın bu kararı içtihat sayılır mı? | Evet, yüksek derecede bağlayıcılığı vardır. |
| Temyiz yolu kapalı mı? | Danıştay 5. Dairesi bu kararı kesin olarak vermiştir. |
| Karşı oy dikkate alınır mı? | Teorik olarak olabilir ama içtihatta çoğunluk yönü etkili olur. |
🔹 8. Sonuç ve Değerlendirme
Danıştay 5. Dairesi’nin bu kararı, kamu görevinden çıkarma işlemlerinde FETÖ ile irtibat ve iltisakın tespitinde kodlama sisteminin tek başına yeterli veri olarak kullanılabileceğini tescillemiştir. Bu bağlamda özellikle SC, SCD gibi “serhat” kodlarının, kişinin örgütle bağını sürdürdüğü ve anayasal sadakat yükümlülüğünü ihlal ettiği sonucunu doğurduğu kabul edilmiştir.
Bu karar, ilerleyen süreçte açılacak idari davalarda kamu idaresine önemli bir dayanak sağlayacak, ancak karşı oyda dile getirilen ölçülülük ve hakkaniyet uyarısı, hukuk devleti ilkesinin sınırlarını hatırlatmaya devam edecektir.
💼 Hukuki Not:
Kamu görevlileri hakkında yürütülen işlemlerde veri inceleme raporunun yanı sıra, ofis, kurs taksidi, etüt gibi alt başlıklar da mutlaka detaylı analiz edilmelidir. Sadece SC kodu varsa, alt kodu bulunmayanlar için karşı oy gerekçesi emsal alınabilir.